Herman Mellville, sabit kalmış, donuk, kimsesiz ve eylemsizliği ilke edinmiş bir katibi işliyor eserinde.
Wall Street isimli avukat, 2 kâtibinin ‘normal kalıplarına sığmadığı’ gerekçesiyle 3. bir kâtip daha alıyor yanına, ismi Bartleby, işte her şey o zaman başlıyor.
Bartleby avukata başkaldırarak emirlerini yerine getirmeye “Tercih etmiyorum” diyerek karşı çıkıyor.
Aksine kâtip avukatı yönetiyor, eline geçiriyor.
Street, hem kâtibin karmaşıklığının cazip gelmesinden hemde Bartleby’nin acınası, kimsesiz olduğunu düşündüğü için pek kalıyor bu duruma ve ne gariptir ki zaman geçtikse Bartleby’e alışmakla kalmayıp ona benziyor,benimsiyor.
O da artık “Tercih etmiyor.”
Donuk hareketleriyle yerilen ve “Deli” diye hüküm giyen kâtip, patronu tarafından saygı duyulacak biri haline geliyor.
Eylemsizlikle bilinen kahramanımızın her hareketi bir eylem aslında, bürodan çıkmaması, büroda kalması, hapishaneye girdiğinde sırf orayı “Tercih etmediği” için aç kalmayı seçmesi seçimlerine ne kadar sadık kalan bir insan olduğunu netleştiriyor.
Kafka’nın Dönüşüm kitabının Bartleby’den esinlendiği söyleniyor, aynı zamanda Camus’un Meursault karakterinin de Melville ile örtüştüğü aşikâr.
Benim için keyifli ve düşündürücü bir yolculuktu, kısa ama günümüz insanını sorgulatan biçimden.
İkinci defa okumayı ‘tercih ediyorum’ :)
