En ilginç, acı vereni ve bir o kadar da komik olanı, birbirini son ana kadar idare etmek. Bir yalan, desise, yanlış etrafında insanların birbirlerini idare etmesi.
Böyle gelmiş böyle gider inancıyla da en alttan insanların en üstteki insanlara gelinceye kadar birbirlerini sömürmesi, aşağılaması, dolandırması, birinin diğerinden rüşvet yemesi ya da işlerin rüşvet yoluyla halledilmesi olağan karşılanır olmuş. Hatta olmuş değil, öyledir demek gerek çünkü ne yeni bir uygulama bu ne de yabancılık çekilen bir uygulama.
Kemal Sunal'ın Tosun Paşa karakterinin canlandırdığı aynı adlı filmden aşina olduğumuz bir oyunla karşı karşıyayız. Bir şehre müfettiş gelecek haberi ile şehre kısa süreli nizam verilmeye çalışılır ve de yönetim, hukuk, eğitim alanlarındaki kişiler ağız birliği ile bir araya gelir. Gelecek müfettiş bir başkası ile karıltırışınca ortaya komik sahneler çıkar.
Acı verici yanı ise bu geliş, kontrol ve gidiş sürecinden sonra her şeyin ve herkesin eski haline dönmesidir. Yaşam, tüm çirkinliğiyle kaldığı yerden devam edecektir. İdareciler yiyici, halk yediricidir. Halk mecburen yedirici duruma düşer bazen. Çünkü kendinden öncekiler idarecileri alıltırmışlardır ya da idareciler halkı bu duruma getirmişlerdir. Bu bir rant kapısıdır onlar için.
Müfettiş, toplumun çirkin yanını mizahi bir dille anlatan oyundur.
