Türkiye'nin Düzeni / Dün-Bugün-Yarın / Birinci Kitap
Doğan AvcıoğluTürkiye'nin Düzeni / Dün-Bugün-Yarın / Birinci Kitap Gönderileri
Türkiye'nin Düzeni / Dün-Bugün-Yarın / Birinci Kitap kitaplarını, Türkiye'nin Düzeni / Dün-Bugün-Yarın / Birinci Kitap sözleri ve alıntılarını, Türkiye'nin Düzeni / Dün-Bugün-Yarın / Birinci Kitap yazarlarını, Türkiye'nin Düzeni / Dün-Bugün-Yarın / Birinci Kitap yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.XVI. yüzyıl Türk şehirleri
Polanya'lı Simon ise, o tarihlerde istanbul nüfusunu .1 milyon olarak tahmin etmektedir. Yani XVII. yüzyıl ba şıdna Istanbul, dünyanın en büyük şehridir. Londra ve Paris'in nüfusları. istanbul'un ancak yarısı kadardır. Bu ya bancı yazar. Edirne icin 200 bin. Sıvas icin 150 bin, Kay seri icin 95 bin nüfus rakamlarını ileri sürmektedir.28 Bu yabancı rahibin rakamian mübalôğalı bulunsa dahi, XVI. yüzyıl Türkiye'sinin Avrupa'dakinden çok daha yoğun bir şehir hayatına dayandığı muhakkaktır. O zamanlarda, ge leceğin büyük sanayi merkezi Manchester'in nüfusu he nüz 20 bine dahi ulaşmış değildi
XVI. yüzyıl öncesi Türk köyleri
Prof. Tankut da, XVI. yüzyıl Türk köyünü şu iyimser sözlerle tanıtmaktadır: «Köyler çok bü yük ve birbirine yakındı. Suları zaptı rapta almışlar, küçük ve kesit ziraat {entansif) yapıyorlardı. Toprağı iyi işliyor lar ve muhtelif iklimiere mahsus çeşitli mahsullerin hep sini alabiliyorlardı. Evliya Çelebi, Anadolu'nun her tara fında beş yüz haneli bağlı bahçeli köylerden bahseder. Köyler, camili, medreseli ve hamamir idi. Hemen hepsi küçük ölçüde birer site idiler. Kendilerine lôzım olandan çok fazla istihsalleri vardı.
Sayfa 20Kitabı okuyor
Yeryüzünde iyiye gidiş umudunu yitiren halk kitleleri, kurtuluşu başka dünyalarda aramaya koyulmuştur. Kadercilik, İslamiyetin değil, bu ekonomik çöküntünün sonucudur.
Sayfa 65
Ürünün bir kısmına el koyan "arazi sahibinin" Avrupa'da senyör, Türkiye'de devlet ve devletin temsilcileri olması, üretim tarzının karakterini değiştirmez.
Bilgi YayıneviKitabı okuyacak
Yakup Kadri, Anadolu'da henüz bir Türk milletinin var olmadığını görmektedir:
"-Biliyorum beyim, sen de onlardansın emme.
- Onlar kim?
- Aha, Kemal Paşa'dan yana olanlar ...
- İnsan Türk olur da, nasıl Kemal Paşa'dan yana olmaz?
- Biz Türk değiliz ki, beyim.
- Va nesiniz?
- Biz islamız elhamdülillah... O senin dediklerin Haymana'da yaşarlar ...
Eğer bize zafer nasip olursa bile kurtaracağımız şey, yalnız bu ıssız toprakla, bu yalçın tepelerdir. Millet nerede? O henüz ortada yoktur ve onu bu Bekir Çavuşlar, bu Salih Ağalar, bu Zeynep kadınlar, bu İsmail'ler, Süleyman'larla yeni baştan yapmak gerekecektir."
... "Anadolu halkının bir ruhu vardı, nüfuz edemedin. Bir kafası vardı, aydınlatamadın. Bir vücudu vardı, besleyemedin. Üstünde yaşadığı bir toprak vardı, işletemedin.
Onu, hayvani duyguların, cehaletin ve yoksulluğun ve kıtlığın elinde bıraktın. O, katı toprakla kuru göğün arasında bir yabani ot gibi bitti. Şimdi elinde orak buraya hasada gelmişsin. Ne ektin ki, ne biçeceksin? Bu ısırganları, bu kuru dikenleri mi? Tabii ayaklarına batacak. İşte, her yanın yarılmış bir halde kanıyor ve sen, acıdan yüzünü buruşturuyorsun. Öfkeden yumruklarını sıkıyorsun.
Sana ıstırap veren bu şey, senin kendi eserindir, senin kendi eserindir."
Yaban, Yakup Kadri
Gökalp'ın hangi toplumsal devrimler sonucu ortaya çıktığını araştırmaya lüzum görmediği Batı uygarlığının ithali kolaydır. Asıl dava, Avrupa'dan hars almamaktadır. Gökalp, Tanzimatçıları, ekonomik planda Türkiye'yi yarı-sömürge haline getirdikleri için değil, Batı harslarını içeriye soktukları için kınamaktadır.
hars: kültür
Türk aydınının o tarihte önüne çıkan mesele, "Türk proletaryası"nı patronların sömürüsünden kurtarmak değil "Türk milleti" olabilmektir. Bunun için de iktisadi hayatta "Türk patron" yaratma özlemi güçlüdür. Ermeni, Rum ve Bulgar sosyalistlerini yakından tanıdıkları halde, enternasyonalist proletarya hareketine ilgi duymamışlardır. İttihat ve Terakki'nin Alman etkisiyle, tıpkı Abdülhamit gibi, imparatorluğun dışındaki Müslümanları ayaklandırmak üzere komandolar gönderdiği ve resmen "Osmanlıcılık"ın egemen bulunduğu bir ortamda, milliyetçilik anlayışı da henüz karışıktır. Gökalp, o tarihlerde milliyetçiiği bir "ülkü" olarak ele almakta ve "bunu Türk aydınının halkçılık, yani Türk toplumunu kalkındırma davasında girişeceği siyasi ve kültürel çabalar da bir ölçü, bir yön-verici olarak" ileri sürmektedir.
İttihat ve Terakki, "yabancılara bağlı kapitalistler" yerine
"imparatorluğa bağlı kapitalistler" yetiştirme özlemini dahi yerine getirmekte güçlük çekmiştir. Buna ancak Birinci Dünya Savaşı sırasında, kapitülasyonların tek taraflı olarak kaldırılması sayesinde el atabilecektir.
Nüfuzlu "Times" gazetesi, "yabancıların arazi satın alması icin mevcut bütün engellerin kaldırılması ve sağlam bir mali sistemle yollara ve limanlara yatırılan sermayenin temini için karşılık tesisi büyük sonuçları en seri yoldan sağlayan siyasi faaliyetlerdir. Önümüzde zengin ve işlenmemiş bir memleket var. Batı sermayesi bunu elde edebilir" buyuruyordu.
Fuat Paşa, "bu devlet istikrazsız yaşamaz" diyor ama bu devlet "yalnız istikraz ile yaşayamaz."
istikraz: borç almak
O halde, ekonomik bağımsızlık bir şeref ve haysiyet sorunu, bir duygusal milli istek değildir, kalkınmanın vazgeçilmez ön şartıdır.
Bu sömürge düzeni nasıl ortaya çıktı?
Avrupalı yazarlardan çoğuna sorarsanız, suçlu ya islamiyettir ya da Türklerin göçebeliği ve barbarlığıdır. Asya Üretim Tarzı taraftarlarının bir kısmı da, tezlerini çok daha ince tahlillerle destekleseler bile, bu kafileye katılmaktadırlar.
Onlar da, kendi iç evrimi ile daha ileri toplum biçimlerine
Bütün sömürgelerin ortak manzarası şudur: Ön planda parlak ışıklı Avrupa mahalleleri ile ihracat ve ithalatın topladığı bir iki büyük liman şehri vardır. Geride, prekapitalist düzenin ilkel şartları içinde, derebeyi, toprak ağası ve tefeci tüccarıyla tarıma ve köylünün sefaletine dayanan bütün bir ülke yatmaktadır.