Rainer Maria Rilke
Birinci Ağıt
Kim duyar, ses etsem, beni melekler katından? Onlardan biri beni ansızın bassa bile bağrına, yiterim onun daha güçlü varlığında ben. Güzellik güç dayandığımız Ürkü'nün başlangıcından özge nedir ki; ona bizim böylesine tapınmamız, sessizce hor görüp bizi yok etmediğinden. Her melek ürkünçtür. Kendimi tutar bu yüzden, yutkunurum.
Bu zamanın gençlerine, tazelerine, ne oldu bilmem ki? Bir delilik, bir çılgınlık, bir hoppalıktır gidiyor... Şaşıp kalıyorum... Mahallelerini, evlerini beğenmiyorlar... Hayatlarını değiştirmek istiyorlar... Baksana, Hatice bile, Hoca Mustafa Efendi’nin kızı, ille aktrist olacağım diye tutturuyordu. Ben mutaassıp bir kadın değilim. Genç kızların, memur, muallime, mağazalarda tezgâhtar olmalarına itiraz etmem. Tiyatroya gitsinler, çalgılı kahveye de gitsinler, kızmam. Amma, aktrisliği zihnim almıyor, bir Müslüman kızına yakıştıramıyorum, ayıp değil a...
Zaten oyuncular, bizde, kim ne derse desin, âdi insanlar... Hiç kibar sınıfından, asilzade bir gencin oyuncu olduğunu gördünüz mü?.. Olmaz... Misal yok... Hatice’ye ben bunları söyledim de...
Amma.. kabil mi anlatmak?
Hayatın Anlamı
2.kısım
Anlam sorunu
Hayatın anlamı nedir?" sorusu neredeyse her sözcüğü so- runsal olan ender sorulardan biridir. Bu, son sözcük için de ge- çerlidir, çünkü dünya genelinde dini inancı olan sayısız insan için hayatın anlamı bir "ne?" değil, "kim?" sorusudur. Kendini işine adamış bir Nazi, Adolf Hitler'in
Az sonra localarında yerlerini alırlarken "Hiç kadın oyuncu adı söylemediniz dedeciğim" dedi."Mınakyan'dan söz açıldı da onun için öyle konuştuk. Olmaz mı hiç Afife! Eliza Binemeciyan var mesela kadınlardan.
"Hiç Müslüman kadın oyuncu yok mu?"
"Yok maalesef."
"Neden dede?"
"Müslüman kadınların sahneye çıkması yasak da ondan!"
Kamboçya'nın ölen halkından ne kaldı geriye?
Asyalı bir çocuğu kucağına almış bir Amerikalı kadın oyuncu fotoğrafı.
Tomas'tan ne kaldı geriye?
Tanrı'nın Cennetini Yeryüzünde İstedi, diyen bir mezar yazısı.
Beethoven'dan ne kaldı?
Bir kaş çatış, olmayacak bir saç yelesi ve, "Es muss sein!" diyen kasvetli bir ses.
Franz'dan ne kaldı geriye?
Uzun Dolaşmalardan Sonra Döndü, diyen bir mezar yazısı.
Böyle uzar gider bu liste. Unutulup gitmeden önce kitsch'e dönüştürecekler hepimizi. Varolma ve unutuluş arasındaki durak kitsch'tir.
Ansızın bir Fransız kadın, bir dilbilim profesörü, oyuncuyu bileğinden kavradı ve (korkunç bir İngilizceyle) şunları söyledi: "Ölümcül hasta Kamboçyalıları iyileştirmeye giden doktorlar yararına gösteri yürüyüşü bu, film yıldızları için reklam kampanyası değil!"
Kadın oyuncunun bileği dilbilim profesörünün pençesine hapsolmuştu, ne yapsa kurtaramazdı. "Allahın belası, ne yaptığını sanıyorsun sen?" dedi kadın oyuncu(kusursuz bir İngilizceyle). "Bunun gibi yüz tane yürüyüşe katıldım ben! Yıldızlar olmadan bir yere varamazsınız! Bu bizim işimiz! Ahlaki görevimiz!"
"Merde!" dedi dilbilim profesörü (kusursuz bir Fransızcayla).
Amerikalı kadın oyuncu anladı ve gözyaşlarına boğuldu.
Bir fotoğrafçı, "Aman bozmayın lütfen!" diye bağırarak onun önünde diz çöktü. Gözyaşları yanaklarından yuvarlanırken kadın oyuncu fotoğrafçıların objektifine uzun uzun baktı.
Ünlü bir Amerikalı kadın oyuncu konuşmak üzere ayağa kalktığında toplantı doruk noktasına ulaştı. Onun yüzünden, salona daha da çok fotoğrafçı ve kameraman doldu ve ağzından çıkanın her hecesi deklanşör çıtçıtlarıyla karşılanmaya başladı. Kadın oyuncu, acı çeken çocuklardan, komünist diktatörlüğün barbarlığından, insanın güvenlik hakkından, son zamanlarda uygar toplumun geleneksel değerlerine yönelen tehditlerden, bireyin vazgeçilmez özgürlüğünden ve Kamboçya'daki olaylardan derin üzüntü duyan Başkan Carter'dan söz etti. Son sözlerini söylediğinde gözyaşları içindeydi.
Derken kızıl bıyıklı genç bir Fransız doktor ayağa fırladı ve, "Buraya ölen insanları iyileştirmeye geldik, Başkan Carter'a saygı sunmaya değil! Bu işi bir Amerikan propaganda sirkine dördürmeyelim! Burada komünizmi protesto etmek üzere bulunmuyoruz! Yaşam kurtarmak için geldik!" diye haykırdı.
Çünkü hiçbir kız kendi kendine hırpalamadan ve canı mantıksız ancak kaçınılmaz bir şekilde acıyıp ızdırap duymadan - çünkü namus bilinmeyen nedenlerle bazı toplumlar tarafından icat edilmiş bir fetiş olabilir - Londra'ya kadar yürüyüp tiyatronun kapılarında durarak zorla içeri, kendini oyuncu direktörünün karşısına atamazdı. Namusun o zamanlar ve hatta bu zamanlarda bile, kadınların hayatında dini bir önemi vardı ve kendisini sinirlere ve içgüdülerin etrafına öylesine sarmıştı ki onu etrafından yırtıp gün ışığının altına çıkarmak, çok nadir bulunan bir cesaret gerektiriyordu. 16. yüzyılda Londra'da yaşayan özgür bir yaşam sürmek demek, bir şair veya oyun yazarı olan bir kadın için, onu sonunda öldürebilecek olan gergin sıkıntılar ve ikilemler demekti. Kurtulsaydı bile, ne yazarsa yazsın, yazdıkları sıkıntılı ve hastalıklı bir hayal gücü tarafından çarptırılmış ve bozulmuş olacaktı. Ve şüphesiz ki eserleri isimsiz olacaktı, diye düşündüm hiçbiri kadınlar tarafından yazılmamış raftaki oyunlara bakarken.
Sayfa 58Kitabı okudu
