Fâtiha'daki İlimler
Onuncu mertebe: Şüphesiz "malûm", "mezkûr"; "muhberün anh" (kendisinden haber verilen) tabirleri hem mevcuda hem de ma'dûma şâmildir. Bu sebeble "mevcûd"dan daha kapsamlı bir tabirin bulunduğu nasıl düşünülebilir. Kimi insanlar "maznûn”un (zannedilen şeyin), malûmdan daha umûmî olduğunu söylerler. Farzet ki, ifadelerin en genel olanı malûm (bilme konusu olan şey) olsun. Tabiatıyla malumun ziddi malûm olmayandır. Ancak birşeyin özü bilinmediği sürece, onun başkasının zîdd olduğuna hükmetmek imkânsızdır. Malûm olmayana, malûmun zıddıdır diye karar verdiğimizde, malûm olmayanın da malum olması gerekir. Bu durumda da malumun zıddı yine malûm olur ki bu imkânsızdır.
Sayfa 11 - Huzur Yay. 1. Baskı: 2020, 1. CiltKitabı okuyor
Fâtiha'daki İlimler
Bizi dosdoğru yola hidayet et(اِهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَق۪يمَۙ)(Fâtiha, 6). إِهْدِنَا ifadesi hidayet istemekten ibarettir. Hidayeti elde etmenin iki yolu vardır. Birisi, delil ve hüccet vasıtası ile marifeti istemektir. Diğeri, bâtını temizlemek ve nefs terbiyesi ile marifeti istemektir. Delille marifet kazanmanın yolları sınırsızdır. Zira
Sayfa 7 - Huzur Yay. 1. Baskı: 2020, 1. CiltKitabı okuyor
Fâtiha'daki İlimler
"Sadece sana ibadet eder ve sadece senden yardım dileriz(اِيَّاكَ نَعْبُدُ وَاِيَّاكَ نَسْتَع۪ينُۜ)(Fatiha, 5). "İbadet", amire tazim maksadı ile, emredilen işi yerine getirmekten ibarettir. Bu âlemin, güç yetirilen sayısız şeylere kâdir, sınırsız malomatı bilen, her türlü ihtiyaçtan âzâde, kullarına bir takım şeyleri emredip bir
Sayfa 6 - Huzur Yay. 1. Baskı: 2020, 1. CiltKitabı okuyor
Fâtiha'daki İlimler
Galenos, (³) gözün kısımlarının faydaları hakkındaki kitabını kaleme almasını müteakip şöyle dediğini söyler: "Aynı yerde karşılaşan iki siniri yaratmasındaki Allah'ın ilâhî hikmeti, insanlardan esirgemiştim. Bunun üzerine rüyamda sanki gökten bir meleğin inerek "Ey Galenos! Senin ilâhın: “— Hikmetimi kullarıma niçin anlatmadın?" buyuruyor dediğini gördüm. "Hemen uyandım, sonra bu konuda bir kitap yazdım." Yine O şöyle der: "Dalağım büyümüştü, bildiğim bütün yollarla onu tedavi etmeye çalıştım, fayda vermedi. Bir mabette, sanki gökten bir meleğin indiğini ve bana serçe parmağımla yüzük parmağımın arasındaki damarı yarmamı söylediğini gördüm". Tıbbî bilgilerin çoğu, bu tür uyarılara ve ilhamlara dayanır. İnsan bu gibi konulara vâkıf olunca, Allah'ın kullarına olan rahmetinin kısımlarının, tesbit edilemeyecek ve sayılamayacak kadar çok olduğunu anlar.
(3) Yunanlı tıp bilginidir. Anatomi sahasında önemli keşifleri vardır. İslam tabiblerinin müracaat kaynaklarındandır. Milattan önce 201-131 yılları arasında yaşamıştır.
Sayfa 5 - Huzur Yay. 1. Baskı: 2020, 1. CiltKitabı okuyor
Fâtiha'daki İlimler
I "رَبِّ الْـعَالَم۪ينَۙ": Burada "رَبّ" kelimesi muzaf(²), "الْـعَالَم۪ينَۙ" kelimesi ise muzafun ileyhdir. Birşeyin diğer bir şeye izafetinin bilinmesi, muzaf ile muzafun ileyhe ait bilginin elde edilmesinden sonra mümkün olur. Bundan dolayı "Rabbi ve “Âlemîn'i bilmeden, Allah Teala'nın "Âlemlerin Rabbi" olduğunu bilmek imkânsızdır. Âlemler ise Cenâb-ı Hakk'ın dışındaki bütün varlıklardan ibarettir ve üç kısımdır: 1-) Mütehayyizat (uzayda yer tutan varlıklar), 2-) Müfarikat (maddesi olmayan cevherler), ve 3-) Sıfatlar. Mütehayyizat, ya basit ya mürekkep olur. Basit olanlar, felekler (güneş sistemleri), yıldızlar ve ana unsurlardır. Mürekkepler ise bu üç basit varlıktan meydana gelmiş olanlardır. Bil ki, "Bu üç kısmın dışında cisim yoktur." iddiasının delili yoktur. Bu böyledir. Çünkü älemin dışında sonsuz bir boşluğun var olduğu delille sabittir. Cenâb-ı Hakk'ın bütün mümkinata kadir olduğu da delille sabittir. Buna göre şanı yüce olan Allah bu âlemden başka, herbiri bu âlemlerden daha büyük, daha müthiş milyonlarca âlem yaratmaya kadirdir. Hem de bu alemlerin herbirinde, mevcut âlemdeki Arş, Kürsî, gökler, yerler, Güneş ve Ay gibi şeyler de bulunur. Filozofların, âlemin tek olduğunu ispat hususundaki delilleri zayıf mukaddimelere (öncüllere) bina edilmiş gevşek ve güçsüz delillerdir.
2) İzafet: "tamlama", muzaf: "tamlanan", muzafun ileyh: "tamlayan" demektir.
Sayfa 4 - Huzur Yay. 1. Baskı: 2020, 1. CiltKitabı okuyor
Fâtiha'daki İlimler
Birşeyden sığımak, ancak korkulan o şeyi tanıyıp, bâtıl ve çirkin olduğunu bilmekle mümkün olur. Böylece, “ أَعُوذُ بِاللّهِ " dememizin yakinî, hakikî meselelerden binlercesini içine aldığı ortaya çkar.
Sayfa 3 - Huzur Yay. 1. Baskı: 2020, 1. CiltKitabı okuyor
MUTEZİLE VE ŞİÂ, SAYFA: XXXXIV
er-Râzi, tefsirinde bilhassa kelâmî mücadelelerini Mutezile ile yapmıştır. Kaza ve kader meselelerinde mutezileyi reddetmiştir. er-Râzî onların akidelerinin tümünü reddetmeye çalışır. Şiâ akidesinden müteessir olan Mutezileyi reddeder. Bu bakımdan Şia akidesini de reddetmiş olur. Tevbe meselesinde, (²³⁸), Mucize(²³⁹) hakkında, Bakara'nın 186.
Huzur Yay. 1. Baskı: 2020, 1. CiltKitabı okuyor
TASAVVUF VE FIRKALAR, SAYFA: XXXXIII
Tefsirinin bazı yerlerinde, müfessirimiz kendisini sofiyyeden addettiğini müşahede etmekteyiz. Kehf sûresinin başındaki kerâmet âyetinden uzun uzun bahsederken, sofi dostlarımız, bu âyetin kerametiyle sözün sıhhatını ihticac ederlerken... gibi sözleri, (²³¹) kendisinin sofiliğin dışında olmadığı anlayışına ulaşmış oluyoruz. Onun tefsirdeki umumi
Huzur Yay. 1. Baskı: 2020, 1. CiltKitabı okuyor