Tüm metinlerin kaderi budur işte. Thales'ten tutun da üniversitelerimizdeki profesörlere, en hayalperest akıl yürütücülere ve onlardan intihal yapanlara kadar hiçbir filozof oturduğu sokağın terbiyesini dahi etkileyememiştir. Niçin? Çünkü insanlar metafiziğe göre değil, âdetlere göre hareket eder.
Cahil FilozofVoltaire · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20201,986 okunma
Rönesans’a gelindiğinde Avrupa kendi içine sıkışıp kalmıştı, yenilikten ve ilerleme fikrinden uzaktı. Bu süreçte önce İstanbul, sonraki yüzyılda ise tüm Yunanistan’ı Osmanlı İmparatorluğuna kaptırmışlardı. Avrupa ülkeleri bu yüzden yeni olanaklar bulma ve yeniden canlanma ihtiyacını derinden hissediyordu. Bu süreçte İspanya ve Portekiz artık Amerika Kıtası’yla, İtalya ise Çin ile yakın temas halindeydi. Bu “Yeni Dünyalar”dan olağanüstü hikayeler ve fantezi ürünü haberler geliyordu. Devler, uçan halılar, altından dağlar ve daha önce hiç görülmemiş hayvanlarla dolu bu yeni coğrafyalar, Avrupa insanı için her şeyin başka türlü olabileceği çeşitli ütopya hayali sağlıyordu.
Tartışmanın hangi tarafında olursa olsun, davranışlarında dürüstlük eksikliği, kötü niyet, ön yargı ya da tahammülsüzlük görülen herkes kınanmalıdır; ama bu suçlara, kişinin hangi tarafı tuttuğuna bakılarak karar verilmemelidir.
Bir kişi hariç bütün insanlık aynı görüşte olsa, tek bir kişi karşı görüşte olsa, insanlığın o kişiyi susturma hakkı, o kişinin gücü yetse insanlığı susturma hakkından fazla değildir.