İnsanoğlu kendini zaman zaman ortaya çıkan bahanelerle aldatmaktan hoşlanmaktadır. Belki de böyle bir aldanışa ihtiyacı vardır. İnancını yitirmiş veya en azından çok zayıf bir inanca sahip kişilerin psikolojisidir bu.
Batı yanılıyordu. Rönesans YENİ değil YENİLENİŞ’ti. Antikiteden ilham alınıyordu. Böyle olunca, yeni bir insan ve medeniyet gelmiş değildi, belki eski ve şahsiyetli bir medeniyete güçlü bir özenti söz konusuydu.
Annelerimizin masalları yerini başka dünyaların masallarına bırakalı bakış açılarımız değişti. Kendimize bir yabancı gibi bakar olduk. Müslüman milletler birbirlerini yabancı milletler olarak, gerçek yabancıları ise öz aileleri olarak görmeye başladılar. Dünyanın dengesi bozuldu. “Bu masallarla, ninnilerle kulağı terbiye edilemeyen; ayağı bu toprağın çamuruna bata çıka büyümeyen nesiller hiçbir zaman bize hizmet etmeyecekler.” diyen Vahapzade nur içinde yatsın.