15. asırda İspanya’nın yaptığı ahmaklığın, buralarda tekrarlanmayacağı çok açıktır.
Ne yaptı İspanya?
Endülüs’ten Yahudileri ve Arap Müslümanları attı. Onları attıktan sonra ziraatta, tıpta, sarraflıkta ve birtakım teknik dallarda büyük bir çöküntü meydana geldi. Tam o sırada Amerika kıtasından gelen altın, başı boş kaldı, mal yok altın bol, neticede enflasyon ortaya çıktı ve harp oldu, İspanya bir nevi gerileme sürecine girdi.