Bu süreçte her adımda milleti ancak kendi azim ve kararının, mücadelesinin kurtaracağını ilan etmiş, halkı öne çıkarmıştır. Amasya tamiminde “milleti ancak kendi azim ve kararının kurtaracağını” ilan etmiş, Erzurum ve Sivas kongrelerinde “milli iradeyi hâkim kılmanın” esas olduğunu vurgulamıştır. Öyle ki İngiliz diplomatlar, Erzurum kongresi sırasındaki gelişmeleri takip eden konsoloslarının raporlarından hareketle Anadolu’da bir Cumhuriyete gidildiği tespitini daha o günlerde yapabilmişlerdi.
Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Auzef