Moğollar'ın Şehir Yıkıp İhya ETMELERİ
Gerçi Moğol istilası birçok şehri yerle bir etmişti. Mesela Doğu Türk Hakanlığı'nın (Harzem-Şahlar'ın) başkenti Semerkand'da evvelce 1 milyon kişi yaşarken, bu nüfus Moğol istilasından sonra 250.000'e düşmüştü. Fakat Moğollar, birçok şehirler de kurdular ve birçoklarını da ihya ettiler. 1 milyon nüfuslu Tebriz bu arada sayılabilir. İl-hanlılar'dan önceki Tebriz şehri, İl-hanlı Tebriz'inin yanında bir mahalle gibi kalmıştı.
Sayfa 251 - c.1Kitabı okuyor
Seyyah Plano Carpi'nin Asya Gözlemleri
«Dünyada Tatar kadar saygı bilir bir kavim daha yoktur (Rahip, Türk ve Moğollar'ın topuna «Tatar» diyor). Tatarlar'da inzibat, büyüklere karşı itaat o derecedir ki, bizim keşiş sınıfımız bile onlardan örnek alabilir. Aralarında sözlü kavga, nadir bir şeydir; dövüş ve hele katil ise, hiç görülmez. Hırsızlardan bu ülkelerde korkulmaz. Sarayları, hazineleri, kilitlemeye bile lüzum yoktur. Başıboş dolaşan bir hayvanı bulan kimse, onu kendine mal edinmez; bu gibi işlere bakan memura gidip teslim eder. Asıl sahibi ne zaman olsa malını orada bulur. Tatarlar, bir tek büyük ailenin fertleri gibi yaşarlar ve dar şartlar içinde olsalar dahi, yiyeceklerini kardeşçe paylaşırlar. Hiç şikayetsiz icabında açlığa katlandıkları gibi, at üzerinde soğuğa da tahammül ederler, Kıskançlık nedir bilmezler. Nadiren birbirlerinden davacı
olurlar. Kadınları, sadık ve namusludur» .
Sayfa 251 - c.1Kitabı okuyor
İran, Araplar'dan Türkler'in idaresine geçince, İran şiiri yeniden parlamıştır. Çünkü Türkler (Gazneliler, Selçuklular), Araplar gibi milli İran kültürünü ezmemişler, himaye etmişlerdir. Bu sayede Yeni İran Edebiyatı denen modern Farsça ile yazılmış bilhassa şiir sahasında pek üstün edebiyat doğmuş, Türk hükümdarlarının himayesi sayesinde bazıları bütün dünyanın en büyük. şairleri arasında sayılan ve bir kısmı da Türk aslından olan· dahi şairler yetişmiştir
Sayfa 250 - c.1Kitabı okuyor
Moğol Fetihleri
Kubılay'a tabi olan kardeş Altın-Ordu, İlhanlı, Çağatay imparator
lukları ile bunlara tabi olan devletlerle birlikte Büyük Moğol
Kağanlığı 44 milyon km' bir toprağa sahip bulunuyordu. O za manki dünyanın 64 milyon km' kadar olduğu hatırlanırsa, dünyanın üçte ikisinin ve dünya nüfusunun üçte ikisinden fazlasının Moğol idaresinde birleştiği anlaşılır. Gene Kubılay zamanında Fransa'da 10, İngiltere'de 2 milyon nüfusun yaşadığı hatır
lanmalıdır. Marco Polo, Kubılay hakkında «Hazret-i Adem'den beri yeryüzüne gelmiş en büyük ve en zengin hükümdarı dediği, onun nüfuzunun Kore ve Çinhindi'nden Tibet'e, Moğolistan'a, Orta Asya ve İran'a, Rusya'ya ve Anadolu'ya yayıldığını hayranlıkla anlattığı zaman, en küçük mübalağada bulunmuyordu. Türkiye imparatorluğu da Kubılay'ın tabii olan İlhan Abaka'nın bir tabii idi. Bundan, Moğol Büyük Kağanlığı'nın azameti iyice anlaşılır.
Sayfa 243 - c.1Kitabı okuyor
Göçebe Kavimler ve Yerleşik Kavimler
Göçebeler daima büyük medeni devletleri yıkmışlar, bir müddet sonra
onların medeniyetini en ince teferruatına kadar kabul zorunda kalıp bu sefer kendileri yeni bir göçebe istilası bekler duruma gelmişlerdir.
Sayfa 241 - c.1Kitabı okuyor
Kuman-Bizans İtttifakı'nın Balkanlara Etkisi
Kuman ordusunun Bizans ordusu ile birleşip Balkanlar'da Peçenekler'i imha etmesi de, Doğu Avrupa Türk tarihinin büyük felaketlerinden biridir. Bu
suretle Balkanlar'daki Türk nüfusu dağılmış, Slav ve başka kavimler arasında erimiş, Balkanlar'ın Türk'leşmesi için Osmanlılar'ı beklemek icab etmiştir.
Sayfa 227 - c.1Kitabı okuyor