Ab-ı Hayat
Ab-ı hayât efsanesi halk hikâyelerine ve folklorumuza da girmiştir. Köroğlu destanında anlatıldığına göre Köroğlu, avladığı kuşu bir gölde yıkarken kuş canlanır. Köroğlu bunu babasına haber vermeye gider. 'Geri döndüğünde göl bin parçaya bölünmüş ve Bingöl olmuştur.
İlâhî aşk anlamında tasavvufî bir sembol olarak kullanılan âb-ı hayât, ledün ilminden kinâyedir. O, mürşid-i kâmilin, hayvanî hayat yaşayan insan aklını dirilten sözleri ve nazarıdır.
Edebiyatımızda geniş bir kullanım alanı bulan bu mazmün, manevî neşeyi, aşk ve irfânı karşılar. Şiirlerde, ince ve saf söz olarak kullanıldığı gibi sevgilinin dudağında da âb-ı hayât özelliği vardır.
Mevlânâ der ki: “Aşk, acıyı tatlıya, toprağı altına, kederi neşeye, ağrıyı şifâya, hapishâneyi güllüğe, hastalığı nîmete, kahrı rahmete çevirir. Ölüyü dirilten ve köleyi efendileştiren de aşktır.”
Allâh nedir deyince gāfil / Allâh deyip hamûş olur dil
Muallim Naci