Samipaşazade Sezai'nin "Sergüzeşt"i Romantizm'den Realizm'e geçişi sağlayan eserlerden olması sebebiyle oldukça önemli bir klasiktir. Burada asıl anlatılmak istenen aslında "Esir ticaretinin vahşeti" ve "insanların eşit olması" düşünceleridir.
Dilber, dokuz yaşında iken esir tüccarları tarafından Kafkasya'dan kaçırılıp sürekli alınıp satılarak çocukluğunu yaşayamadan büyümeye çalışan güzel mi güzel bir "Halayık" tır. Evin genç oğlu Celal ile aralarında aşk filizlenmeye başlayınca ve bu durum evdekiler tarafından farkedilince hayatı bir kez daha çıkmaza girer.
"Zavallı çocuklar! Sizin o minimini elleriniz, eski Asya vahşetinin kullandığı ve birkaç asırdan beri insanlığın baskı altında inlediği esarer zincirlerini kırmak için değil, belki kendiniz gibi küçük kuşları, güzel çiçekleri okşamak içindir." Sf.24
