Lev Tolstoy gayet isabetli bir tespitle şöyle diyor:
'Hayattaki düzensizliğin en büyük nedenlerinden birisi şudur:Herkes hayatta zengin olmak istemekte, fakat hiç kimse hayatını düzene sokmak istememektedir.'
''Baylar! Körebe oynamaktan ne zaman vazgeçeceksiniz? Vatanseverliği, halk sevgisini, kültürel gelişime sağladığınız katkıyı bağırarak anlatıyorsunuz. Kendiniz halk ve vatan için, kültür adına ne yaptınız,söyler misiniz? Bazıları utanmadan, inatla ve haince bir arsızlıkla bu ''değerli vatanı'' talan ediyor, ''sevgili halkını'' soyup soğana çeviriyor. Diğerleri bürolarda, yayınevlerinde aylak aylak vakit öldürüyor, okul ve üniversitelerde memur olarak çalışıyor. Ve bütün bunlar olurken ''sevgili halkı'' temsil eden milyonlarca insan maddi manevi çöküşe sürükleniyor, sakat kalıyor, içip kendini kaybediyor, kalpleri kin ve öfke doluyor. Halkın temel değerleri giderek yok oluyor.''
''Zaman geçtikçe nesiller sürekli değişiyor. Her nesil, kendisiyle birlikte yeni kavramlar, söylemler, yeni ihtiyaçlar ve talepler geliştiriyor. Yeni nesillere artık eskimiş, zaman aşımına uğramış yönetim biçimleri ve yasalar zorla uygulanamaz.''
''Gençlerin ruhunu bakımsız bir tarla gibi boş bırakırsanız orada sadece ısırgan otları ve dikenler gibi zararlı otlar yetişir.Anne ve babaların çocukların beynini ve ruhlarını işlemeden bırakması ne akla uyar ne de vicdana. Böyle bir ihtimal ahlaksızlıktır ve cinayetten bir farkı yoktur.''
''politikacılar hala o eski zorbalıklarına ve yağmacılıklarına devam ediyor, ülkenin sınırlarını genişletmek için uğraşıyorlar. Fakat kendi sınırları içinde yaşayan insanların zekasını, bilgisini ve vicdanını geliştirmeyi hiç düşünmüyorlar.''
Kitap Johan Vilhem Snelman ve bir grup aydının Fin halkını cehaletten kurtarmak için gösterdikleri çabayı anlatır...
Kitabı okurken Finlandiya'nın eğtim sistemine, halkın refahına gıpta ettim.
Fin halkının cehaletle mücadelesi tüm dünyaya ibret verecek bir davranış.
Bu arada Snelman'ın çabası da taktire şayan. Mutlaka okunması gereken bir kitap...