Condorcet çok güzel söylemiş: "Hangi boylam dairesinde bulunduğunu ölçebildiği için boğulmaktan kurtulan tayfa, hayatını neye borçludur, bilir misiniz? Bundan 2000 yıl önce yaşayan büyük zekaların basit geometrik hesaplarla buldukları bir teoriye".
İbn Haldun, Montesquieu'den daha güçlü ve açık olarak sosyolojinin tohumlarını attığı halde, Auguste Comte yapıtında Condorcet ve Montesquieu'yü anmakla yetinmiş, filozofumuz hakkında tek kelime bile etmemiştir. Oysa Auguste Comte'un İbn Haldun'un eserlerini gördüğünde şüphe yoktur. Bu tutumu neye bağlanmalıdır? Büyük bir filozofa bir gerçeği ulusçuluğa feda etmesi yakışmaz. Fransız filozofunun Arap filozofunu bilmemesi de mümkün değildir. Çünkü Auguste Comte, felsefesinin ortaya çıkmasından tam yedi yıl önce, 27 yaşında iken, 1825 yılında Paris'te yayımlanan Asya Gazetesi'nde (Jurnal Asiatique) de Slane, İbn Haldun hakkında bir makale yazmıştı.
Sayfa 370Kitabı okudu
