hunlarda ve eski türklerde din de kısmen bir eğitim aracı idi. onlarda "halk dini"
ile "devlet dini" ayrı şeylerdi. "halk dini" daha ziyade hastalık, fal, sihirbazlık gibi insanların günlük ihtiyaçlarına cevap veren ve onları manevî bakımdan tatmin eden
prensiplerdi: şamanizm. devlet dini ise devletin varlık sebebini izah eden ve hükümdarın iradesine meşruiyet veren bir inanışlar sistemi idi. halk dininde halkla karşı karşıya olan ve tanrı ile ilişki kurduğunu iddia eden tek aracı şamandı. devlet dininde ise baş rahip, hükümdarın bizzat kendisiydi."