İslam tarihindeki ilk büyük dini bina, yarımdaki Mescid-ül Aksa ile beraber. Kubbet-üs Sahra’dır. Artık uyarlama, ödünç alma ve düzeltme zamanı geride kalmış, yeni bir dönem başlamıştı. Emevi halifeleri Pers ve Roma imparatorluklarından bağımsız yeni bir evrensel devletti ve İslamiyet, Hıristiyanlığın devamı değil, yeni bir evrensel dindi. Kubbet-üs Sahra’nın konumu, şekli, en çok da süslemeleri amacım açıkça göstermektedir. Boyutu veşekliyle Hıristiyan kilisesiyle yarışarak onu geçmesinin amaçlandığı anlaşılmaktadır. Cami İslamiyet’ten önceki dinler Hıristiyanlık ve Musevilik için dünyadaki en kutsal yerde, Kudüs’te yapılmıştı.
Kudüs’ün seçilmiş olması önemli bir noktadır. Kuran’da Kudüs’ten hiç söz edilmemiştir. İlk Müslüman metinlerinde Kudüs „ adı kullanılmamış, Abdülmelik’in kilometre taşlan konusunda olduğu gibi ondan söz edilirken, şehirdeki Musevi ve Hıristiyan izlerini silmek amacıyla Romalılar’ın verdiği Aelia adı kullanılmıştır. İslamiyet’in ilk mabedi için Kudüs’te seçilen yer daha da önemlidir. Cami hemHıristiyanlığın hem de Museviliğin kutsal tarihindeki önemli olaylarının geçtiği Tapınak Tepesi’ne yapılmıştır. Musevi inancına göre Hz. İbrahim oğlunu oradaki kaya üzerinde kurban etmek istemişti, aynı yerde daha sonra da Süleyman tapınağının mihrabı bulunmaktaydı. Abdülmelik camiyi buraya yapürarak, onun son dinin mabedi olduğunu, Süleyman’ın tapınağının yerine geçmesiyle de Hıristiyanlar’a ve Museviler’e vaat edilen vahiylerin devam ettiğini ve onların yanlışlarının düzelttiğini anlatmak istemiştir.
Caminin içini süslemek için seçilen ayetler ve diğer yazılar da bu amaçlan desteklemektedirtedir. Özellikle “La ilahe illallah” ayetinin sıkça yinelenmesi, Hıristiyanlar’ın Teslis öğretisinin reddedildiğini anlatmaktadır ve bu öteki yazıtlarda da görülmektedir:
"Oğlu ve ortağı bulunmayan Allah 'a şükürler olsun ki O’nun kendini koruyacak kimseye ihtiyacı yoktur!"
112. sure sıkça yinelenen bir başka yazıttır: “O, Allah'tır, tektir. Allah’tır, uludur. O, doğurmamış ve doğurulmamıştır.O’nun eşi ve benzeri yoktur, olamaz. "Başka bir ayet de önceki vahiyleri alanlar için bir uyandır (Kuran Ey inananlar! Dininizde aşırılık yapmayın: Allah hakkında yalnızca gerçeği söyleyin. Meryem'in oğlu İsa, Allah’ın gerçekten peygamberiydi... Allah'a ve peygamberlerine inanın. "Üç" demeyin. Bundan vazgeçin, sizin için en iyi olan budur. Allah tektir, oğlu yoktur.”
Başka bir ayet de yanlış yolda olan Musevileri ve Hıristiyanları uyarmaktadır (Kuran 3:18-19):
“Allah 'tan başka Allah yoktur. Melekler veilim sahipleri de bunu ikrar etmişlerdir. Evet, mutlak güç ve hikmet sahibi Allah 'tan başka ilah yoktur. Allah'ın nezdinde hak dini İslam'dır... Allah'ın ayetlerini inkar edenler
bilmelidirler ki, Allah ’ın hesabı çabuktur."
Bunların dini anlamlarının yanında siyasi anlamları da vardır. Yalnızca din imparatorluğu haldi yapar ve dini imparatorluk devam ettirebilir.Allah,resulü Muhammed ve halifesi aracılığıyla dünyaya yeni bir düzen göndermiştir. Abdülmelik yeni din ile bu dinin dünyadaki liderine adanmış olan yapısıyla İslamlam ile müjdeci dinler arasındaki ilişkiyi doğruluyor, bununla birlikte yeni dinin diğer dinlerin düştüğü yanlışları düzeltmek ve üstlerine çıkmak üzere gönderildiğini net olarak ifade ediyordu.
Abdülmelik’in ardından başa gelen oğlu halife Velid de Büyük Şam Camii yaptırırken aynı düşüncelerden yola çıkmış olmalıdır.X.yy coğrafyacısı el-Mukaddesi ilginç
48 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.