Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur

Gönderi

168 syf.
10/10 puan verdi
Beyaz Gemi’yi Bir De Bu Yorumdan Sonra Düşününüz…
Eser, bir semboller şaheseridir. Bu nedenle evet, bir görünen tarafı ve anlatımı vardır ama bir de semboller üzerine kurulmuş bir iç anlatımı vardır. Bu yazım şekli Aytmatov’un dehasını ve ustalığını gösterir. Nitekim diktatörlüklerde, baskıcı sistemlerde insanlar fikirlerini açıkça dile getiremedikleri için hep semboller kullanırlar. Bu bazen bir türkü olur bazen bir destan bazense bir tek kelime. Buna göre bir kere romanın adı bile bir mesaj taşır. Nedir? Ak Keme/Beyaz Gemi. Beyaz, özgürlüğün rengidir. Beyaz Gemi’nin yazıldığı devlet ise her şeyin kızıl olduğu, bir totaliter sistemdedir. Ayrıca gemi ve göl kavramları ‘gidebilmeyi, sonsuzluğu’ çağrıştırır. Çocuğun adı yoktur. Çocuk, çocuktur. Bu anlamda hepimiz birer çocuk olabiliriz. Baskıcı rejimlerin ezip geçtiği, bir sayıdan ibaret gördüğü insanlardır çocuk. Nitekim Aytmatov yıllar sonra bir konferansında kendisini büyük bir ilgiyle dinleyen bir gencin söz alarak, ‘Beyaz Gemi’deki çocuk benim’ dediğini anlatır ve ekler, ‘Evet oydu ve hatta sadece o değildi…’ Romanın kötü kişisi Oruzkul’dur. Bu isim Kırgız Türklerinde kullanılmaz. Manası Rus’un kuludur. Yani Rus’a kul olan… Aytmatov, totaliter bir rejimde açıkça yazamayacağı bir şeyi böyle ifade etmiştir. Ruslara kul olan tipler Orozkul gibilerdir. Sarhoş, rüşvetçi, kötü kalpli, milli ve manevi değerleri olmayan, kaypak kişiler. Hatta şu mesajı da verir. Orozkul’un çocuğu olmaz, yani soyu kesiktir. Yani, komünist sistemin de evladı olmayacak, tükenecek. Mümin Dede ise Kırgız halkını temsil eder. İsimler tesadüf değildir. Mümin, inanan, inançlı demektir. Mümin Dede de, inançlı ve iyi bir insandır. Lakin güçsüzdür, değer görmez ve pasif iyidir. Bu nedenle Orozkul’un tahakkümünden kurtulamaz. Ancak torunuyla arasında bir kültür aktarımı vardır. Isık Göl’ü gördüm ben. Öyle küçük bir göl değil; bilakis bizim Marmara Denizinin yarısı kadar bir göl. Karşı kıyısının görülmediği yerleri çok. Kırgızlar için bir deniz adeta. İşte oradaki baba motifi de beklenen bir kahramanı işaret ediyor. Umudun ona bağlandığı ama aslında var olup olmadığını bilinmediği bir kahraman. En nihayetinde, ‘Onun iki masalı vardı. Biri kendisinindi ve başka kimse bilmezdi. Ötekini ise dedesi anlatmıştı ona. Sonra ikisi de yok olup gitti. Şimdi biz bunlardan söz edeceğiz.’ diye başlıyordu kitap. Dediğim gibi bizzat Isık Göl'e gidip, romanın geçtiği yerleri gördüm. Gözlerim göldeki Beyaz Gemi'yi ve o isimsiz çocuğu aradı. Efsanelerle sarılmış, mükemmel bir dönem eleştirisi. Yaşasın çocuk...
Beyaz Gemi
Beyaz GemiCengiz Aytmatov · Ötüken Neşriyat · 201870,1bin okunma
··6 alıntı·
8 artı 1'leme
·
27,5bin görüntüleme
Muzaffer Akar okurunun profil resmi
Aytmatov gelmiş geçmiş en büyük yazarlardan kanımca. Bizde Yaşar Kemal'le çok benzetirim ben. İkisi de mitlerden efsanelerden ve insandan beslenirlermiş. Büyük yazarlar kendilerini gizlemezler, eğer gizlerlerse büyüklüklerini kaybederler. Anlam yüklemeler yapılabilir tabi, o okuyucunun kendi tercihidir. Aytmatov sosyalizmi benimsemiş birisidir, diğer kitaplarında bunu rahatlıkla görürüz. Onun anlattığı komünler biraz da ütopik öğeler içerir. Elveda Gülsarı öyküsündeki kolhozlar örneğin. Okuyucunun anlam yüklemeleriyle dolu farklı bir inceleme olmuş, teşekkür ederiz.
Harun Çelik okurunun profil resmi
Ben bir Cengiz Aytmatov fanatiği olarak Beyaz Gemi ile ilgili yapılmış en güzel analizin bu yazınız olduğunu düşünüyorum.
Mehmet Y. okurunun profil resmi
Bu yorumu bir gurur vesilesi olarak yazdım hocam...
adile a. okurunun profil resmi
Mükemmel yorumlamışsınız. Teşekkürler ve tebrikler 🙏🏻
Mehmet Y. okurunun profil resmi
Aralarında Beyaz Gemi incelememin geniş halinin de bulunduğu ve Aytmatov'un tüm eser incelemeleri ile röportajı ve Aytmatov yazılarımın da yer aldığı kitabım bir ay kadar önce piyasaya çıktı. İlgililere duyurulur... kitapyurdu.com/kitap/bozkirin-...
Şirin okurunun profil resmi
Tebrik ediyorum çok yerinde tesbitlerle,hakli bir bakış açısı yakalamışsınız 👏
Boss okurunun profil resmi
Harika bir yorum, teşekkür ederim. Kitabı bu yorumu göz önüne alıp okuyorum
kifayetsiz kelime okurunun profil resmi
Bu yorumunuzu gördükten sonra kitabı ne kadar yüzeysel okuduğumu fark ettim. Duygusal yaklaşmışım ideolojik yaklaşamamışım hiç. Ufkumu açtığınız için çok teşekkürler.
Mehmet Y. okurunun profil resmi
Rica ederim. Aytmatov ustayı anlatmak adına bir faydam olduysa ne mutlu bana.
tutunamayangillerdenenime okurunun profil resmi
Bu şekilde düşünmemiştim hiç. Şimdi daha iyi anladım incelemeniz sayesinde. Teşekkürler.
Mehmet Y. okurunun profil resmi
Rica ederim.
Mehmet Y. okurunun profil resmi
Muzaffer Bey, değerli yorumunuza iki hususta itiraz edeceğim. Birincisi, büyük yazarlar kendini gizlemezler cümleniz. Tabii eğer Aytmatov'un kendini gizlediğini düşünüyorsanız bu itirazım. George Orwell'ın Hayvan çiftliği başta olmak üzere pek çok edebi eserde semboller kullanılır; Aytmatov de bunu yapmıştır. Ağır totaliter bir rejimde yapmıştır bunu. Yapmak zorundadır da. Sovyetler Birliği, hiç şüphesiz fikir hürriyetinin olmadığı, bir baskı rejimine sahipti. Elbette sosyalizm doğrudan bu demek olmayabilir lakin SSCB bu idi; baskı, korku ve dikta imparatorluğu... Bu anlamda babasını Stalin terörüne kurban vermiş olan ve çocukluğundan itibaren 'halk düşmanının oğlu' olarak fişlenen birinin açık açık her şeyi yazabilmesi imkansızdı. Bugünün Türkiyesinde bile pek çok şeyin imkansız olması gibi... Aytmatov, feryadını ve eleştirilerini sanatı kullanarak ortaya koymuştur. İkinci itirazım ise, Aytmatov için sosyalizmi benimsemiş birisi demenizedir. Aytmatov, bir röportajında ifade ettiği gibidir; 'Benim dünya görüşüm her türlü totaliter rejime ve bu türden ideolojik dayatmalara karşı çıkmak, direnmektir.' Sosyalizmi benimsediğini hiç düşünmüyorum. Onun için illa da bir ideoloji olacaksa bu demokrasi ve hürriyetçilik olabilirdi. Saygılar üstat :)
Esma okurunun profil resmi
Okuduğum en iyi kitap incelemesiydi. Kaleminize sağlık.
59 öğeden 1 ile 10 arasındakiler gösteriliyor.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.