Okumuş olduğum bazı kitapları tekrar okuma kararı almam ve buna Muhteşem Gatsby ile başlamam kısa bir süre önceydi. Bu kitapta beni kendisine çeken bir şey varsa o da, Gatsby'nin hayaline saplantılı derecede inancı, kararlılığı ve Nick'in dediği gibi ''umut etme konusunda hiç kimsede rastlanmayacak derecede bir konumda'' olması. İncelemeleri okuduğumda kitabı beğenmeyenlerin kanımca ortak bir noktası var: kitabı anlayamamaları. Bu eseri idrak edebilmemiz için, öncelikle bilmemiz gereken kavramlar şunlar: Caz Çağı, o meşhur Amerikan Rüyası ve Hedonizm. Dikkatli bir okur, bu 3 kavramın aslında birbirleri ile bağlantılı olduğunu kanımca fark edecektir. Takdir edersiniz ki 1. Dünya Savaşı'nın sonuçları Amerika'nın lehine olsa da, savaşın getirdiği toplumsal yıkımdan nasibini almıştır ve bunun sonucunda toplum, yararlarını sarmayı, hazların peşinden koşarak umursamazlıkta bulmuş ve bunun sonucunda hedonizme yönelmiştir. Tabi üstüne kapitalist bir toplumda değerlerin maddiyatla ölçülmesi de üstüne eklenince Gatsby'i anlamak bir tık daha kolaylaşacaktır. Belki de bu sayede Nick aslında Gatsby'nin katkısıyla içinde bulunduğu toplumun ne kadar iki yüzlü olduğuna şahit olur. Gelelim şu meşhur Amerikan Rüyasına. Kavramın tanımı şöyle: ''Çok çalışma ile başarı, refah ve şöhretin yakalanabileceği fikrini savunan bir düşünce biçimi ve geleneğidir.'' ÖNEMLİ BİR NOT: Terim, James Truslow Adams tarafından, sosyal sınıf veya doğum koşulları ne olursa olsun, "hayat herkes için daha iyi, daha zengin ve daha dolu olmalı, herkese yetenek veya başarıya göre fırsatlar sunulmalıdır" diyerek ortaya atılmıştır. ANCAK 19. YÜZYILIN BAŞINDAN İTİBAREN ''ÇABUK ZENGİN OLMA FİKRİ'' geliştikçe bu görüş de zayıflamıştır. Gatsby'nin 5 yıl gibi bir sürede dönemin alkol yasağından faydalanarak inanılmaz bir servete kavuşması da, ''çabuk zengin olma'' fikrini destekler niteliktedir. Bunlar roman ile birleştirilince, şu sonuca vardım: Gatsby, Daisy'e ulaşabilmesinin tek yolunun zenginlikle beraber sosyetede kendisine bir yer açmasında olduğunu görmüştür ve bu konuda da pek yanılmaz. Ancak bu sosyete arasında bile yalnız kalabilmesi eserin ilginç noktalarından. Belki de bunu sebebi Gatsby'nin o servete ulaşma çabasının ardında farklı bir amacının olmasında yatar. NEDİR BU YEŞİL IŞIK? Yeşil ışık, hepimizin hayatında olan bir şey esasında. Umutlarımızı, hayallerimizi temsil eder o ışık. Gerçek veya imkansız olsun, hepimizin bir yeşil ışığı vardır ve bir gün o ışığa ulaşacağımıza inanarak yaşarız. Ancak Gatsby bu konuda öyle bir nokta da ki, Nick gayet yerinde bir tespitte bulunur. Nick'e göre Gatsby en sonunda Daisy ile karşılaşsa bile onu tatmin etmeyen bir şeyler vardır. Bunun sebebi Gatsby zihninde aşığını öyle bir konuma getirmiş ki, canlısı bile hayalinin yerini tutamaz hale gelmiş. Yazarın dilini biraz ''üstü kapalı'' bir şekilde tasvir eden bir dil olarak bulsam da, gayet okunaklı, derinlere inebilen herkeste bir iz bırakacak bir eser bırakmış. Yeşil ışığa umudumuzu kaybetmemiz dileği ile... iyi okumalar.

Muhteşem GatsbyF. Scott Fitzgerald · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 202221,2bin okunma

·

74 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Gökhan Taşkıran