Sarf, Arapça kelime bilgisi (morfoloji), nahv cümle bilgisi (sentaks) demektir. Lügat, isim ve fiillerin değişik hallerini gösterir. Meselâ, sebil ve tarik yol mânâsına gelmekle beraber, birincisi hayırda kullanılır. Mantık, doğru muhakeme ve doğru düşünmeyi öğreten ilimdir. Münazara, farklı fikirlerin karşılıklı mukayese ve müdafaa usûllerini temin eden ilimdir. Vad' ilmi, bir lafzın neye delâlet ettiğini göstererek mânâsının anlaşılmasını temin eder. Belagat, düzgün ve yerinde söz söylemeyi öğreten ilimdir. Meâni, beyân ve bedi' olmak üzere üçe ayrılır. Beyân ile terkiblerin, maksada delâletteki açıklığı anlaşılır; hakikat, mecaz, kinâye, teşbih, istiâre gibi sanatlar üzerinde durulur. Bedi, sözün garib (alışılmadık) ve güzel söylenmesidir. (Rahman, arş üzerine istivä etti, yani gâlib oldu, âyetinde olduğu gibi. Yine mesela bir insanın çok misafirperver olduğunu anlatmak için, ocağında çok kül vardır demek gibi.) Meâni, sözün ve terkiblerin, muktezâ-yı hâl ve makama mutabık söylenmesidir. (Başın sağ olsun ile gözün aydın sözlerinin nerede söyleneceğini bilmek gibi) Kelâm, İslamiyetin iman ve itikad bilgilerini ele alan ilimdir. Hikmet-i ilahiyye, dinin hükümlerinin konuluş gayelerini tedkik eder. Bugün yanlış olarak felsefe deniyor. Hikmet-i tabiiyye, fizik, kimya, biyoloji; riyaziye, aritmetik; hendese, geometri; heyet, astronomi demektir.
Sayfa 24 - Arı sanatKitabı yarım bıraktı
·
47 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.