1935 yılında, psikolog Charlotte Buhler çocuklarda suçluluk duygusunun oluşumu hakkında başarılı bir deney gerçekleştirmiştir. Bir yetişkin ve bir çocuk bir odaya konulmuş, yetişkin kişi çocuğun ulaşabileceği uzaklıktaki oyuncağa elini sürmesini yasaklamıştır. Daha sonra, yetişkin arkasını dönüp birkaç dakikalığına odadan çıkmıştır. Araştırmacılar, bir ve iki yaşındaki çocukların hepsinin "yetişkinle iletişim kesildiği anda yasağın ortadan kalktığını düşünüp oyuncakla oynamaya başladığını" tespit etmişlerdir. Fakat yetişkin aniden geri döndüğünde, on altı aylık bebeklerin yüzde altmışı, on sekiz aylık bebeklerinse tamamı "büyük bir utanç belirtisi sergilemiş, kızarmış ve korku dolu bir ifadeyle yetişkine bakmışlardır." Yirmi bir aylık çocuklar "oyuncağı yerine koymuş ve durumu düzeltmeye çalışmışlardır." Çocuklarda gözlenen bu korkunun ahlaki bir temeli olmayabilir, ama utanç -yüz kızarması!- ortada başka bir şeyin olduğunu gösterir. Bu tür utanç emareleri, çocuk büyüdükçe ahlaki bir gerekçelendirme davranışına dönüşür: Deneye katılan iki yaşındaki çocuklar "itaatsizlik gösterir, mesela oyuncağın kendilerine ait olduğunu ileri sürerler."
Gördüğümüz gibi, bebeklerin başkalarının iyilik ve kötülüklerine karşı gösterdikleri duyarlılık, iyi ve kötü davranışlar sergileyebilme yetilerinden çok daha önce gelişir. O halde, "ahlak duygusunun" önce başkalarına yönelip, gelişimin daha sonraki dönemlerinde kişinin kendine dönüyor olması muhtemeldir. Bu noktada çocuklar kendilerini ahlaki canlılar olarak görmeye başlarlar ve bu farkındalık kendini suçluluk, utanç ve gurur şeklinde ortaya koyar.
Sayfa 67 - Panama Yayınları - Çeviren: Ezgi Kardelen - I. Baskı, 2022 • Merhamet & EmpatiKitabı okudu
·
55 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.