Martin Eden, Jack London’ın otobiyografi olarak yazdığı ama kendi hayatını birebir olarak değil yarattığı kahraman üzerinden biraz değiştirerek anlattığı muhteşem baş yapıt. 19. yy sonları Amerikası’nın toplum katmanlarını ve içinde bulundukları psikolojiyi hem alt tabaka hem de üst tabakada yaşayarak anlatıyor. Alt tabakanın cahil cesaretini, kendi bildiği küçük doğrulardan asla dışarı çıkmamasını, çıkmaya çalışan birisi olursa nasıl geri çektiklerini eğer çıkmaya çalışan ısrarcı olursa nasıl dışladıklarını acı bir şekilde anlatıyor. Üst tabakanın da gene aynı derecede kendi bildiği doğrulardan çıkmadığını ama bunu aşağı düşme korkusu ile yaptığını, gene o doğruların dışına çıkmaya çalışanları aynı alt tabakadaki yöntemlerle cezalandırdığını anlatıyor. Tabii ki konvansiyonel düşünce tarzının dışında bir şeylere cüret eden kişi başarıya ulaşınca iki taraf da yüzsüz, adi ve hiç bir şey olmamışçasına bayağı bir şekilde o kişiyi bağrına basıyor, kendi hayatına hizmet etmesi için kullanmaya çalışıyor. Kısacası 150 yılda toplum davranışında hiç bir şey değişmemiş. Hem iş, hem ailevi hem de kadın erkek ilişkilerinde ne yazık ki duru hala aynı, hele ki ülkemizde... Bunun yanında bence alınması gereken ya da yaşantı olarak kanıtlanan en önemli mesaj, kişinin kafasındaki işi ya da meşgaleyi, toplum normlarına ya da konvansiyonel düşüncelere ne kadar aykırı olursa olsun hiç bir şekilde vaz geçmemeli. Martin Eden de tam olarak bunu yapıyor, aç kalması, çevresindeki herkesin onu dışlaması pahasına bunu yapıyor. Tabii ki hayat mücadele ettikçe insanın karşısına kendi düşünce tarzında insanları çıkarıyor, tıpkı Martin Eden’de olduğu gibi. Kısacası Einstein’in de dikkat çektiği gibi balıksan balıklarla birlikte olman gerekiyor. Kuşlarla bir arada yaşayamazsın, ait olamazsın zaten onlara. Martin Eden ise yılanlarda yaşarken kuş olduğunu sandı, verdiği onca mücadeleden sonra kuşların yanına gitti ama kuş da olmadığını anladı. Balık olduğunu en son fark etti. Daha doğrusu insanın o ebleh çıkarcı kişiliği ve adiliği iki taraftan da tokat gibi indi yüzüne. Burada yazmaya kalksam onlarca sayfa tutacak durum betimlemeleri, kişilik betimlemeleri, toplumsal çıkarımlar, olaylar ve daha niceleri. Muhakkak okunması gereken hatta tekraren okunması gereken bir ayna. Kitabın sarka kapağında dediği gibi; başarı ve refah yolunun sosyal sınıf farkı gözetilmeksizin herkese açık olduğu Amerikan Rüyası. Ya da bu idealin yarattığı muazzam hayal kırıklığı...

Martin EdenJack London · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 202392,9bin okunma

·

140 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Serhan Kurt