Botan Emirliği 1846'ya gelindiğinde tarihsel Kürdistan'ın önemli bir kısmını içine alan geniş nüfuz alanı ve nispi modernliğiyle bölgede öne çıkmış durumdaydı. Mısır'daki çağdaşı Mehmed Ali Paşa'dan esinlenen Bedirhan Bey ordusunu modernleştirip komutayı merkezileştirmeye çalıştı. Tüm aşiretlerden, artık kendi reislerinin geleneksel komutası altında değil, doğrudan kendi otoritesine tabi seçme birlikler oluşturdu, hatta en az bir Osmanlı valisiyle askeri ittifak kurdu.Aşiretlerin onun otoritesi altına girmesiyle birlikte ağaların nüfuzu azaldı.Bedirhan Bey'in hükümdarlığıyla üstünlüklerini kaybetmek aşiretleri küçük düşürmüştü, ama Osmanlı Devleti için de bir Kürt emirinin geleneksel yükümlülüklerine sırt çevirip sultanlığa soyunduğu aşikârdı. Emir 1828-29 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Osmanlı ordusu tarafından askere çağrılan, teslim etmek zorunda olduğu aşiret birliklerini yollamayı reddetti ve rivayete göre, bir noktada kendi adına sikke bastırıp Cuma namazlarında adına hutbe bile okuttu. Bunların hepsi sultanın hâkimiyetine meydan okuyan hareketlerdi.1840'ların ortalarına gelindiğinde, devletin temsilcileri Bedirhan Bey'in artık emirliğinin başında kalamayacağına kanaat getirmişlerdi. Söz- leşmede önemli ayrıcalıklar ve özerklik vardı, ama fiili bağımsızlık diye bir şey yoktu. Zaten diğer Kürt emirliklerine karşı harekâtlar yürütmekte olan Osmanlı hükümeti, Bedirhan Bey'e bağlı kuvvetlerin 1843 ve 1846'da giriştikleri Nesturi katliamlarından sonra bu büyük ve güçlü emirliği dize getirme mecburiyetini daha fazla hissetmeye başladı. Osmanlı birlikleri sonunda mîri teslim olmaya mecbur etti. Sultan Selim ile Kürt beyleri arasında yüzyıllar önce varılan anlaşma, Bedirhan Bey gibi sonradan gelen Kürt mîrleri tarafından unutulmamıştı; rivayete göre Bedirhan Bey yakalandığında bunu Osmanlı otoritelerinin dikkatine sundu. Ne var ki, anlaşmanın yerini yeni bir politikanın aldığı açıktı ve asi Kürt mîri ailesinin tüm fertleriyle birlikte götürüldüğü İstanbul'da izzet ikram gördükten sonra sürgüne gönderildi. Böylece, Güneydoğu Anadolu tarihinde Kürt emirlikleri sayfası kapanmış ve yeni bir dönem başlamış oldu.
Sayfa 112 - İletişim YayınlarıKitabı okudu
·
24 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.