Din, en temelde bireyseldir. Islam, iman ve sorumluluk noktasında bi- reyi esas alır. Dinde zorlama yoktur. Dileyen inanır, dileyen inan- maz. Kimse kimsenin günahını çıkmaz. Her insan, biricik özgün bir varlıktır. Din, insan için bir tekliftir. Islam, siyasi meselele. ri insanın sorumluluğuna bırakmıştır. İslam devleti diye bir şey söz konusu olmaz. Haliſelik, Müslümanların tarihsel akış içinde ürettikleri beşeri bir kurumdur. Bu tespitler, din-siyaset ilişkisi ile ilgili sorunların, Islam'dan değil, Müslümanlardan, gelenekten kaynaklandığını göstermektedir.