Doğanın bencil diktatörleri
Biyolojinin en ilgi çekici alanlarından biri olan evrim, maalesef ülkemizde hak ettiği değeri göremiyor. Bir taraf evrime sırf dindeki bazı geleneksel yorumlara uymadığı için karşı çıkarken öteki taraf da normalde umrunda olmayacak evrimi, sırf entelektüel hissetmek için destekliyor. Sonuç olarak herkes evrim hakkında konuşuyor ama çok az kişi evrimi gerçekten merak ediyor. İşte bu kitap, o merak eden az kişi için muhteşem bir kaynak.
Biliyorsunuz, evrim olayı tek bir mekanizmayla değil, birçok farklı mekanizmanın ortaklaşa etkisiyle gerçekleşiyor. Haliyle karşımıza F=m.a gibi net bir formül çıkmıyor. Evrimsel mekanizmaların hangisinin ön plana çıkacağı canlıya, coğrafyaya ve zamana bağlı olarak değiştiği için bilim insanları arasında da yorum farklılıkları olabiliyor. Bu kitapta ise 
Richard Dawkins'in yorumunu görüyoruz.
Kitabın adından da anlaşılacağı gibi yazar genleri kişiselleştirilmiş ve canlıları da genlerin yaşam-kalım makineleri olarak tanımlamış. Yani buna göre doğadaki asıl karakterler genler oluyor. Bu genlerin amacı var olmak ve tüm canlılar genlerin amacı için kullanılan araçlardan ibaret.
Kitapta genlerim yayılması için gereken üç şartın üzerinde duruluyor:
1- Genleri taşıyan canlıların ÜREMESİNE YETECEK KADAR uzun yaşaması
2- Genleri taşıyacak canlıların üreyebilecek çekiciliğe sahip olması
3- Genleri taşıyan canlının, genlerini aktardığı yavruların da ilk iki şartı karşılayabilmesi
Bu şartları anlamak çok önemli. Mesela internette gördüğünüz yavrusu için kendisini feda eden anne antilobu hatırlayın, bu bize duygusal bir kararmış gibi gelse de 1. ve 3. şarta baktığımızda aslında duygusal değil, mantıksal bir karar olduğunu anlıyoruz. Veya bazı kuş yavrularının yuvadaki yumurtaları aşağı itmesi bize çok acımasız gelse de aslında o yavru mantıklı olanı yapıp annesinin getireceği tüm yiyeceklerin kendisine kalmasını sağlıyor ve 3. şartı garantiliyor. Anlayacağız bu kitapta birbirinden ilginç örneklerle doğadaki etik anlayışının canlıların iyiliği için değil, genlerin iyiliği için var olduğu anlatılıyor.
Hatırlatmakta fayda var, bu kitapta göreceğiniz doğa, Richard Dawkins'in yorumlarından ve seçtiği örneklerden dolayı bu kadar acımasız ve bencil görünüyor. Yoksa memeli hayvanların belli bir düzeyde empati kurabildiğini, bu sayede doğanın bu kitapta anlatıldığı kadar bencil olmadığını söyleyebiliriz. Bu konuda 
Frans de Waal'ın 
Bonobo ve Ateist kitabını öneririm. Bu kitapta da doğadaki ahlak ve empati üzerinde duruluyor. Daha ayrıntılı bir açıklama isterseniz ona yazdığım incelemenin bağlantısını yoruma koyarım. Gen Bencildir'i okuduğumda kafamda baya zalim bir doğa kavramı oluşmuştu ama Bonomo ve Ateist'i okunduktan sonra fikrim değişti. Bu kitaplardan biri doğanın sıcakkanlı tarafına, diğeri soğukkanlı tarafına odaklanmış; tek başlarına da oldukça faydalılar ama yan yana adeta birbirlerini tamamlayıp çok daha faydalı oluyorlar.
İçerikten ziyade kitabın kendisiyle ilgili konuşmak gerekirse oldukça bilgilendirici ve bakış açısını zenginleştirici olduğunu söyleyebilirim ama maalesef pek akmıyor. Dili gayet anlaşılabilir olsa da bazı konuların fazla örnek verilerek uzatılması kitabı bitirmeyi zorlaştırmış. Ama emin olun buna değecek. Kitabı okurken yer yer sıkıldım ve kaç sayfa kaldığına baktım ama nihayet bitirdiğimde iyi ki okumuşum dedim. Bence doğaya, biyolojiye meraklı herkes tarafından okunması gereken bir kitap.
··
478 görüntüleme
Bu yorum görüntülenemiyor
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.