Bebekler niçin sallanarak uyutulur?
Bir haftalık bebekler günün yaklaşık yüzde 80’ini kısa aralıklarla uyuyarak
geçirirler. Bir aylık olduklarında, uyku zamanları günde 3 ila 4 kestirmeye
ve 5-6 saatlik kesintisiz bir gece uykusuna dönüşerek gittikçe azalır.
Bebeklerin geceleri uykııdan uyanmaları annelerin en çok zorlandıkları
hususlardan biridir. Günümüzde uzmanlar ‘bebek ağladığında karnının tok,
altının kuru olduğundan ve sancısının olmadığından eminseniz, yattığı
odanın kapısını kapatıp yanından kararlı bir şekilde uzaklaşın, bir süre sonra
sesi kesilip uyuyacaktır’ diyorlar. .
Annelerin çocuklarını kitaplara bakarak büyütmeye çalıştıkları 20. yüzyılın
son çeyreğinden önce doğan bebekler annelerinin kucaklarında, ayaklarında
veya bir beşikte sallanıp uyutularak büyüdüler.
Bebeklerin sallanarak uyutulmalarına, bilim adamları ‘vesti-bular uyarı’
adını veriyorlar. Gerçi anneler binlerce yıldır bebeklerini sallıyorlar ama
konu araştırmacıların daha yeni ilgisini çekiyor. Anneler sallamanın bebeği
sakinleştirdiğinden ve uyuttuğundan eminler ancak uzmanlar bunun ayrıca
bebeğin gelişimine de çok faydalı olduğu hususunda dikkati çekiyorlar.
İç kulak, işitme ve denge organlarını içeren iki bölümden oluşur. İşitmede
hiçbir rol oynamayan' ikinci bölüm yalnızca dengeyle ilgilidir. İçi sıvı dolu
yarım daire biçiminde üç kanaldan oluşan bu bölüme ‘vestibular labirent’
denilir.
Buradaki hücreler, başın en küçük hareketi ile çalkalanan iç-kulak sıvısının
çırpıntılarıyla uyarılarak başın açısal hareketini anında beyne iletirler.
Görme duyusunun da yardımıyla dengenin sağlanmasına yardımcı olurlar.
Çok hızla dönüp aniden durduğumuz zaman, iç kulak kanallarındaki sıvı
hala dönmekte olduğundan baş dönmesi denilen durum meydana gelir.
Vücut sallanırken gözler sabit bir noktaya baktığında onlardan beyine
hareket olmadığı sinyali gider. Bu iki sinyal arasındaki fark, araba
tutmasında olduğu gibi bir çeşit baş dönmesi yaratır ve uyku getirir.
Uykunun gelmesi vücüt ihtiyacı olarak değil tamamen beyinde oluşur.
Devamlı hareket halinde olan, başka şeyle meşgul olan bebeğin sallanarak
uyutulması zordur.
Araştırmalar içkulak vestibular sistemi düzenli olarak uyarı. lan bebeklerin
daha hızlı geliştiklerini, daha erken oturup, ayakta durabildiklerini
gösterdiler. Salıncakta, kucakta veya ayakta sallanan bebek’erdeki
reflekslerin uyarı almayan bebeklerden daha hızlı gelişmeleri araştırmacıları
bir başka yöne, önemli bir çocuk sorununa yöneltti.
Hiperaktif denilen aşırı hareketli, sürekli hayal gören ve yeteneklerini
geliştiremeyen çocukların vestibular sistemlerinde bazı bozukluklara
rastlandı. Yapılan çalışmalar, mongoİoid olan veya beyin felci geçirmiş olan
çocukların vestibular uyarı ile daha iyi gelişebildiklerini gösterdiler.
Araştırmacıların daha yeni farkına vardıkları bebekleri sallayarak
büyütmenin faydalarını anneler insanlığın ilk günlerinden itibaren annelik
içgüdüleri ile hissetmişlerdi. Tabii burada bebeğin annesinin kucağında
sallanırken, onun sesi ve kokusu ile duyduğu mutluluğun etkisini de
unutmamak gerekir.