Milgram Deneyi: İtaatin Karanlık Yüzü
Milgram Deneyi:
Milgram deneyi, insanın otoriteye itaat etme eğilimini ve bu eğilim sonucunda ne kadar ileri gidebileceğini incelemek amacıyla 1961 yılında Yale Üniversitesi'nde sosyal psikoloji profesörü Stanley Milgram tarafından gerçekleştirilmiştir.
Deney, Nazi Almanyası savaş suçlusu Adolf Eichmann'ın yargılanması sürecinde Milgram'ın edindiği düşüncelerden ilham almıştır. Milgram, Eichmann'ın sadist bir canavar değil, yalnızca emirleri yerine getiren biri olabileceği fikrinden yola çıkarak, sıradan insanların otorite karşısında ne kadar ileri gidebileceğini ölçmek istemiştir.
Deney Tasarımı:
Deneye katılanlar, öğretmen ve öğrenci olarak iki gruba ayrılmış ve deneye katılan öğretmenlere, cezanın öğrenme üzerindeki etkisini ölçecekleri söylenmiştir.
Öğretmen rolündeki denekler, diğer odadaki öğrenciler yanlış cevap verdikçe voltajı artırarak elektrik şoku vereceklerdir. Ancak, öğrenci rolündeki kişiler aslında deney ekibindendir ve gerçekte elektrik şoku almamaktadırlar. Bu kişiler, önceden kaydedilmiş seslerle belirli voltaj seviyelerinde acı çığlıkları atarak tepkiler vermiştir.
Deneyin Süreci:
Denek öğretmenlere her yanlış cevapta 15 volt artırarak elektrik vermeleri söylenmiştir. Deney sırasında, öğrenci rolündeki kişi 120 voltta acı çektiğini, 150 volttan sonra deneyden çıkmak istediğini belirtmiş ve 330 volttan sonra hiçbir tepki vermemeye başlamıştır. Deney yöneticisi, denek öğretmenlere devam etmeleri için dört aşamalı direktifler vermiştir: "Lütfen devam et," "Deneyin devam etmesi gerekiyor," "Devam etmen kesinlikle şart," ve "Başka seçeneğin yok, devam etmelisin." Deney sonucunda deneklerin %65'i, en yüksek seviye olan 450 volta kadar çıkmış ve bu süreçte büyük rahatsızlık hissetmelerine rağmen otoriteye itaat etmeyi sürdürmüşlerdir.
Deney Sonuçları ve Analizi:
Milgram deneyi, sıradan insanların otoritenin etkisi altında ne kadar ileri gidebileceğini çarpıcı bir şekilde ortaya koymuştur. Denekler, otoritenin bir aracı olduklarını düşünerek sorumluluğu üstlenmemiş, "deney" adını verdikleri bağımsız bir varlığın gerekliliği olarak algıladıkları eylemleri gerçekleştirmişlerdir. Çoğu denek, verdikleri acıyı haklı çıkarabilmek için öğrenciye karşı olumsuz tutumlar geliştirmiş ve öğrenciyi dehümanize etmişlerdir. Deneyin bulguları, insanların otoriteye karşı ne kadar itaatkar olabileceğini ve etik sorgulamalardan nasıl kaçınabileceklerini göstermiştir.
Milgram'ın bu deneyle ulaştığı sonuçlar, insan davranışlarının otoritenin etkisi altında ne derece değişebileceğini ve insanların ne kadar ileri gidebileceğini gözler önüne sermiştir. Deney, otoritenin varlığının bile insanlar üzerindeki kontrol edici etkisini ve bu etkinin sonuçlarını net bir şekilde ortaya koymuştur.
Sayfa 17Kitabı okudu
·
137 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.