İlginç bir kitaptı. Ne açıdan değerlendirilebilir ki? İnsan kararsız kalıyor. Tarihi açıdan baksam gerçekleri mi yansıtıyor? Karakterleri ele alsam geçmiştekiler de mi böyleydi acaba? Olaylarına bakınsak tarihim hep zayıftı, orayı da size bırakayım. Ben doğmadan 10 yıl önce yayınlanmış Lübnan asıllı Fransız yazar, tarihi ve edebiyatı harmanlayarak -bu harmana hangisinden ne kadar miktar koyduğunu okuyunca anlarsınız- çıkardığı, İranlı şair Ömer Hayyam'ın zamanında kıymet görmemiş ama sonradan değerlenmiş büyük eseri Rubaiyat'ın macerasını içeren, 11. yüzyıl ve 20.yüzyıl arasında zaman yolculuğunu davet eden Semerkant eseri bol miktarda aşk, şiir, felsefe içerir. Bu eserden tarihsel gerçeklikleri çıkarmak istemenin doğru olmayacağını, kitap geçen olayların esinlenerek yazıldığını düşünmenin daha doğru olacağını belirtmeliyim. Kitaba edebi bir eser olarak bakıp bu konuda incelemeli, tarihi ise birden fazla kaynaktan inceleyip öğrenmelisiniz. ZAMAN DİLİMLERİ Roman iki zaman diliminde geçer. İlki 11.yüzyıl Selçuklu İmparatorluğu ve İran başta olmak üzere Ortadoğu coğrafyasıdır. Bu zamanda Ömer Hayyam'ın akademik geçmişinden, bölgedeki ününden ve Rubaiyat'ı yazdığı zamanlara odaklanılmış hayatının çevresinde dönen olayları görürüz. Nizamülmülk ve Hasan Sabbah hikayeyi bir düet misali Ömer Hayyam ile desteklerler. Bu dilimde Ömer Hayyam'ın aşk hayatı da masalsı şekilde anlatılır. İkinci zaman dilimi ise Rubaiyat'ın kaderinin ne olduğunu öğrendiğimiz ve İran'ın siyasal karışıklıkları içeren bir dönemde bir Amerikalı Benjamin O. Lesage'in perspektifinden olanları gözlemlediğimiz bir dönemdir. KARAKTERLER Başkahraman Ömer Hayyam sadece bir şair olmamakla beraber İbni Sina'ın birkaç bilim dalında halifesidir. Aynı zamanda bir filozof ve bilim insanıdır. Düşünceleri ve hayatı, eserleri yoluyla derince işlenir. Nizamülmülk ise büyük bir devlet adamı olarak betimlenir. Ömer'in yakın arkadaşı ve destekçisidir. Devlet içindeki rolünün öneminin vurgulandığı anlarda sultandan daha etkili olduğunu hissedersiniz. Hasan Sabbah ise bir idealist, kararlı bir kişilik ve etkili bir lider olarak sunulmuştur. Oluşturduğu tarikat ile dönemin siyasetine yön vermiştir. Beni etkileyen ise Ömer ile tanıştıkları ilk zamanlardaki hedefleridir. Radikal fikirlerinin sürekliliğini sağlamış, devlet rolündeyken iyice gizlemiş. Fakat Nizamülmülk karşısında oyuna düşürülerek ehemmiyetini kaybetmiştir. Benjamin O. Lesage, O harfini Omar(Ömer)'den alır. Anlatıcı olmasının yanı sıra fikrimce tek akılda kalıcı özelliği ısrarcı bir şekilde Rubaiyat'ı kovalaması ve onun için katlandığı meselelerdir. Ömer ile benzer bir hikayeyi yaşadığını gözden kaçırmamak gerekir. Aşk - Savaş - Özlem üçleminde kalmışlardır. TEMA Kitapta dostluk, aşk, bilim, felsefe, siyaset, din işlenmiş ve farklı açılardan detaylandırılmıştır. Bunlardan bahsetmeye isteğim yok. Rubaiyat için oluşturulmaya çalışılan ve Ömer Hayyam'ın da bundan nasiplendiği ölümsüzlük ve zamansızlık teması ise yazarın inşa ettiği kurguda önemli yer almaktadır. Bunun kaynağını yazarı daha çok okudukça ve kendisinin geçmişini öğrendikçe bulacağıma inanmaktayım. DEĞERLENDİRME VE SONUÇ Kitabı gerçek olaylardan esinlenilmiş fakat kurgusal bir roman olarak tanımlamanın kitapta işlenen kişilerin, toplulukların ve devletlerin itibarlarını zedelememek açısından daha iyi olacağını düşünmekteyim. Zira bahsedilen zatların ve kurumların hepsinde övülesi ve eleştirilesi kısımlar mevcuttur. Okuma deneyimi olarak keyif aldığım bir vakitti. Tavsiye ederim. Felsefe ve edebiyatı kısacası kafanızı kurcalamayı beceren soru ve cümleleri severseniz bir deneyebilirsiniz. Kitabın popülerliğinden bihaber olarak okudum, popüler kitapları okumayı sevmeyenlerdenseniz kısa bir tatilde deneyebilirsiniz. Saygılar, sevgiler, selamlar !

SemerkantAmin Maalouf · Yapı Kredi Yayınları · 202062,3bin okunma

·

59 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Musa OCAK