Allah’ın varlığını ispat etme konusunda aklın (aklî delilin) çok büyük önemi vardır. Ona göre, “ilim" kelimesi iki mânada kullanılır: 1) Bilgi: Bedâhete, müşâhedeye ya da o şeyin sebebini bilmeye mebni olarak oluşan bilgi anlamında kullanılır. Bu yollar kesin bilgi sağlar. Bedîhî yolla, duyular vasıtasıyla ve aklî delille bilinen ilim buna dahildir. 2) Bilim dalı: Matematik veya felsefe gibi herhangi bir ilim dalı anlamında kullanılır.
Allah’ın aklî delillerle ispatı birinci mânadaki ilmin, dini teyid ettiğini göstermektedir. Ikinci mânadaki ilim ise diğer alanlar hakkında olumlu veya olumsuz karar verme hakkına sahip olmaksızın kendi alanıyla ilgilenmelidir. Buna göre bazı ilimler Allah'ın varlığını teyid eder durumdayken, bazıları da alanına girmediği için buralarda “söz söyleme hakkına sahip olmayan” ilim dalı konumundadır. Onlar dinin esasını, Allah’ın varlığını inkar etme hakkına sahip değildir. Bu yüzden örneğin tabiat bilimleri, Allah’ın kâinâtla ilişkilerini koparacak bir muhtevâda sunulamaz.
Tabiîyyât, kâinâtı araştıran bir ilim dalı olup mensupları da mülhidlik mecbüriyetinde değildir. Zira eğer tabiîyyât veya herhangi bir ilmin konusunun ilhâdı gerektirdiği gibi bir sonuç doğru olursa, bu ilim erbâbı hiçbir kişinin Allah’a inanmaması gerekir. Halbuki durum böyle değildir. Tabiat ilmini ilhâda yakın şekilde kullananlar, aslında kendi alanlarını aşarak metafizik alana girmektedirler. Oysa ilme uygun olan, kendi alanları dahilinde kaldıkları sürece ne ispat ne de nefiy yönünde konuşmamalarıdır.
Metafizik hakkında konuşan tabiatçılar durmaları gereken yeri bilmedikleri gibi, menfînin tecrübe alanına girmeyeceğini de unutmaktadırlar. Tecrübeye dayanarak menü hüküm inşâ olunmaz, bir şey ya ispat edilir ya da süküt edilir, yoksa bir şeyin yokluğu ispat olunmaz. Ne tabiat bilimi, ne diğer herhangi bir ilim dalı, ne de bir tecrübe Allah’ın varlığını nefyedemez. Aksi takdirde alanlarının dışına çıktıklarına hükmolunur.5 Nitekim pek çok Batılı ilahiyatçı da bu kanaate sahiptir.6
·
4 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.