Emperyal Roma’da Panteon’un, tüm kültleri, gerçekten kült olmaları kaydıyla barındırması gibi toplum da gerçekten gelenek olmaları kaydıyla tüm gelenekleri (en yenilerini bile) kabul eder. Aynı şekilde, gerçekten fikir olmaları kaydıyla, yani kendi düşüncesi içinde yer alabilmeleri, bugünün insanlarını ilgilendirmeleri ve yine bugünün insanlarının onları anlamaları kaydıyla tüm fikirleri de (en eskilerini bile) kabul eder. Buradan, toplumsal düşüncenin temel olarak bir hafıza olduğu ve tüm içeriğinin sadece kolektif anılardan oluştuğu ama aralarından sadece bazılarının, toplumun, mevcut çerçeveleri üzerinde çalışarak yeniden inşa edebildiklerinin varlıklarını sürdürdüğü sonucu çıkar.
Rüyalarımızın tüm malzemesi hafızadan gelir; rüyalar, o an için kavrayamadığımız ama çoğu durumda, uyandıktan sonra, doğası ve kökeni yeniden bulunması mümkün olan anılardır.
Gelgelelim genellikle, insan, anılarına toplum içerisinde ulaşır, onları toplum içerisinde hatırlar ve belirttiğimiz üzere onları toplum içerisinde tanıyıp konumlandırır.
Uyuyan insan, toplumun kontrolünden sıyrılır. Başkaları tarafından anlaşılmaya çalışmadığından, hiçbir şey bu insanı kendini doğru olarak ifade etmeye zorlamaz.
mitolojiktir yani
Esas olanın, kurucunun getirdiği ahlaki öğreti olduğu dini sistemleri incelersek, üzerine dayandıkları hakikatlerin zamandılı bir tabiata sahip olduğunu ve öğretiyi getiren veya kuran figürün kendisinin ve anısının arka plana geçtiğini görürüz.
Din, halkların ilksel tarihinin efsaneye dayalı yeniden üretimidir; eski inançların kalıntıları yeni dinlerde yaşar.
Yaşamları ve eylemleri şu an belirli bir çerçevede dondurulmuş olan geçmişteki insanlardan iyi ya da kötü iradeyi deneyimleyebilmişizdir; ama onlardan artık başka beklemeyiz. Zihnimizde ne endişe ne rekabet ne de arzu uyandırırlar; onları ne sevebiliriz ne de onlardan nefret edebiliriz. Sonuçta geçmişteki toplumun en acı verici yönleri unutulur, çünkü baskı yalnızca uygulandığı zaman hissedilir.
“Sıklıkla,” diyor Rousseau, “yaşamımın çeşitli olaylarını düşleyerek o anki mutsuzluklarımdan uzaklaşırım ve pişmanlıklar, hoş anılar, özlemler, duygulanmalar, bir süreliğine ıstıraplarımı unutturma görevini aralarında paylaşırlar.”
Halbwachs, geçmişin, Yaşanan an içerisinde, bireyin ait olduğu gruplara bağlı Toplumsal çerçevelerin yardımıyla yeniden üretildiğini ortaya koymayı hedefler.
Sayfa 13