1956 Macar İhtilali Gönderileri
1956 Macar İhtilali kitaplarını, 1956 Macar İhtilali sözleri ve alıntılarını, 1956 Macar İhtilali yazarlarını, 1956 Macar İhtilali yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Geçmişlerinde efendiyi oynamayı çok iyi bildikleri için çağımızda esarete tahammül etmeye Orta Aurupa'daki uluslardan daha az hazırdılar.
-E. M. Ciocoran
Başkent aydınlarının, taşra öğrencilerinin heyecanı, genele yayılan bir fırtına haberinin ön emaresinin refakatinde değildi. "Gürültü ve öfke" Kossuth Meydanı ile Üniversite Meydanı arasındaki birkaç bin metrekare alanla sınırlanmış görünüyordu. Komünist partinin iki hizbi, Stalinciler ve Stalin karşıtları, milliyetçiler ve
Macar lhtilali'nin tarihi anlamı, Yalta Konferansı paylaşımından sonra Doğu ülkelerine zorla kabul ettirilen halk rejimlerinin derin sevimsizliğini gösterişli biçimde ispat etmesinde yatıyor. Bu yönde Batı kendini tebrik edebilir: Olay onun propaganda tezlerini tasdik ediyordu. Bu da hükümetlere yetiyordu. Amerikalılara göre Yalta anlaşmaları her zaman geçerliydi. O dönemdeki Amerika'nın Moskova büyük elçisi olan Charles Bohlen hatıralarında, 29 Ekim 1956 tarihinde, Devlet Bakanı John Poster Dulles tarafından, Sovyet yöneticileri Kruşçev, Bulganin ve Mareşal Jukov' a acil bir mesaj iletmekle görevlendirildiğini anlatıyor. Acaba bu, Macar İhtilali'ne yapılacak askeri bir müdahaleye karşı uyarı mıydı? Aksine Dulles, Sovyet yöneticilerine Macaristan'ın ya da herhangi bir uydularının Amerika'yı bir askeri müttefik olarak ilgilendirmediğini söylettirdi. Bunun anlamı şuydu: Macaristan sizin meselenizdir, biz burnumuzu sokmak istemiyoruz. Kruşçev rahatlamıştı ama bu rahatlatıcı davranış asilerde Amerikan silahlarının ele geçirildiğinden bahseden Sovyet propagandasını engellememişti. Aynı fırsatı değerlendiren Bohlen kendi adına konuşarak Kruşçev'e Stalin'in Doğu Avrupa üzerinde katı bir denetim uygulamakla muazzam bir hata yaptığını hatırlattı. Roosevelt ve Churchill'in tavsiyelerini dinleseymiş ve bu ülkelere Finlandiya'ya yapıldığı gibi davransaymış daha iyi olurmuş.
Dulles, Sovyet yöneticilerine Macaristan'ın ya da herhangi bir uydularının Amerika'yı bir askeri müttefik olarak ilgilendirmediğini söylettirdi. Bunun anlamı şuydu: Macaristan sizin meselenizdir, biz burnumuzu sokmak istemiyoruz. Kruşçev rahatlamıştı ama bu rahatlatıcı davranış asilerde Amerikan silahlarının ele geçirildiğinden bahseden
Dulles, Sovyet yöneticilerine Macaristan'ın ya da herhangi bir uydularının Amerika'yı bir askeri müttefik olarak ilgilendirmediğini söylettirdi. Bunun anlamı şuydu: Macaristan sizin meselenizdir, biz burnumuzu sokmak istemiyoruz. Kruşçev rahatlamıştı ama bu rahatlatıcı davranış asilerde Amerikan silahlarının ele geçirildiğinden bahseden Sovyet propagandasını engellememişti. Aynı fırsatı değerlendiren Bohlen kendi adına konuşarak Kruşçev'e Stalin'in Doğu Avrupa üzerinde katı bir denetim uygulamakla muazzam bir hata yaptığını hatırlattı. Roosevelt ve Churchill'in tavsiyelerini dinleseymiş ve bu ülkelere Finlandiya'ya yapıldığı gibi davransaymış daha iyi olurmuş.
Macar İhtilali'nin tarihi anlamı, Yalta Konferansı paylaşımından sonra Doğu ülkelerine zorla kabul ettirilen halk rejimlerinin derin sevimsizliğini gösterişli biçimde ispat etmesinde yatıyor. Bu yönde Batı kendini tebrik edebilir: Olay onun propaganda tezlerini tasdik ediyordu. Bu da hükümetlere yetiyordu. Amerikalılara göre Yalta
Kruşçev'in gözünde Macar İhtilali, Tito ve Mao Zedong ile birlikte Doğu bloku ülkelerinde uygulamaya koymaya aşağı yukarı karar verdikleri reformlar yolunda bir kazadan başka bir şey değildi. Mareşal Jukov için mesele basitti: ''Ayaklanma," diyordu, "ihtilal karşıtı bir darbedir, belki de meşru sayılabilecek bir memnuniyetsizliğin suçlular tarafından istismarıdır."
Hiç kimse, Marks'ın ifade ettiği gibi, tenkit silahının silahla tenkidin yolunu açacağını, denetlenemeyen yığınların işe karışacağını, halkın figüran olmak ya da destek gücü olmakla yetinmeyeceğini, aksine söz sahibi olmayı büyük gürültüyle talep edeceğini düşünmüyordu
Macar gençliği despotizme karşı ayaklandı. Ardından, bu tarz muharebeye hazırlıklı olmayan, ateş açmaktan ziyade korku salmak amacıyla gelmiş birkaç Rus tank birliğini göğüsleyen isyancı gençler, Macaristan'ın Sovyet lmparatorluğu'nun jeopolitik hareket sahası dahilinde olduğunu unutarak dünyanın en güçlülerinden hiri olan orduyu yendiklerini sandılar.
Stalincilik karşıtlığından kendini sorumlu tuttuğu için isyancıların yanında yer alan Marksist Macar felsefecisi György Lukacs'in bir gün dediği gibi, kaybedenler daima haksızdırlar. O kadar da doğru değil. Birçok mağlubun gözünde ihtilal boşuna yapılmadı, çünkü, bütün halkın yüksek sesle yüreğindekini haykırmasını ve asırlık rüyasını ifade etmesini sağladı: Bağımsızlık, demokrasi, tarafsızlık. Muhakkak ki, 1956 Ekim kurumları ve fantastik fikir zenginliğinden itibaren kendi kendini yönetme ilkesinin geçerliliği Tuna'ya kadar ulaşması halinde Macarların gerçekleştirmeyi arzu ettikleri şeyler konusunda artık kimse yanılmayacaktır. Zaten galipler mağlupların cesaret ve kararlılığını dikkate almış olacaklar ki, ayaklanmanın en başarılı tarihçilerinden Miklas Molnar'ın kitabının adının "La victoire d'une defaitel (Bir Yenilginin Zaferi)" konmasına imkan sağladı. İsyan fikirleriyle ilgili olarak efsane'den bahsedeceğiz. Ama bu bazen ideolojileri aşarak yücelik katına yükselmek gibi görünecek. Ulusun geleneklerini, 1848, 1918, 1945 tarihlerinde sonuçlanmayan bağımsızlık ve özgürlük denemelerini hatırlayarak Macar ulusu, ihtiraslarının isyanı ve kardeşlik birliği içinde kendisiyle özdeşleşti. Kendi aslını buldu. Bu buluşmalar unutulamaz.
Macarlara göre, Süveyş olayı siyasi ve ahlaki bir felaketti. Siyasi felaketti çünkü, belli bir zaman sürecinde ABD'yi Sovyetler Birliği'nin objektif dostu gibi göstererek Batı'daki derin bölünmüşlüğü dünyanın önüne serdi ve aynı zamanda heyecanlı biçimde Batı yanlısı olan bir halkın isyanını Batı'nın pek önemsemediğini gösterdi. Ahlaki felaketti çünkü, Süveyş, Sovyetler'e, ordusu gerçek bir halk ayaklanmasını ezmeye hazırlandığı sırada halkların bağımsızlığının ve barışın koruyucusuymuş gibi yüksek sesle konuşmasına imkan sağladı.
Tarihî Bağlam
Macar İhtilali'nin tarihi anlamı, Yalta Konferansı paylaşımından sonra Doğu ülkelerine zorla kabul ettirilen halk rejimlerinin derin sevimsizliğini gösterişli biçimde ispat etmesinde yatıyor. Bu yönde Batı kendini tebrik edebilir: Olay onun propaganda tezlerini tasdik ediyordu. Bu da hükümetlere yetiyordu. Amerikalılara göre Yalta
Mao Zedong belirli bir tutarlılık örneği gösterdi. Moskova'nın vesayetinden mümkün olduğu kadar kurtulmuş, demokrasiye ve Batı'ya kaymaya mukavim komünist rejimler istiyordu. Ochab ve Gomulka'yı Kruşçev'e karşı destekledi -ve bunda yanılmadı- çünkü, Polonyalı yöneticilerin, halkın memnuniyetsizliğini Parti'nin otoritesini geri getirmeye ve Polonya'yı sosyalist birliğin içinde tutmaya yönlendireceğine inanmıştı. Ama Kruşçev'e Nagy'yi devirmesi için baskı yaptı çünkü, onun gözünde Nagy komünist rejimi ayakta tutacağı güvencesi vermiyordu. Bu güvence ancak komünist blokun temsilcisi sıfatıyla Sovyet askeri birliklerinin 'yardımı" ile onarılabilirdi.
56 İhtilâlinin dünyadaki yankıları
Macar ayaklanması savaş sonrasının en büyük propaganda savaşlarından birine yol açtı. isyan halindeki bu halkın, devasa Stalin heykelini devirirkenki ve ilerleyen Rus tanklarına molotof kokteylleriyle karşı koyan görüntüsü. Bütün medyalar tarafından yansıtılan bu görüntüler Batı dünyası kamuoyunu salladı. Sağ ve soldaki komünizm karşıtları bunu
Dönüm Noktası
27 Ekim'de Nagy hükümeti, bu karmaşa içinde Prezidyum başkanlığını sürdüren Istvan Dobi önünde yemin etti. 28 Ekim Pazar öğle vakti Budapeşte Radyosu şu bildiriyi yayınladı: "Yeniden kan akmasını önlemek ve barışın geri dönmesini güvence altına almak için, Halk Cumhuriyeti hükümeti derhal genel ateşkes emrediyor ve Silahlı Kuvvetlere