Aydınlanma /Burjuva Yüzyılı / Bilim Çağının Zaferi 1650- 1800
Batı'ya Yön Veren Metinler 3
Alev AlatlıEn Eski Batı'ya Yön Veren Metinler 3 Sözleri ve Alıntıları
En Eski Batı'ya Yön Veren Metinler 3 sözleri ve alıntılarını, en eski Batı'ya Yön Veren Metinler 3 kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Biri kendini diğerlerinin efendisi zannettiğinde diğerlerinden daha da çok köledir.
Sayfa 1114 - Aydınlanma. Toplum: Toplum Sözleşmesi, Jean-Jacques Rousseau. Alfa Basım Yayın, 2014: İstanbulKitabı okudu
Eğer Alman okur, İngiliz sanayi ve tarım işçilerinin durumlarına omuz silker ya da iyimser bir biçimde Almanya'daki durumun o kadar kötü olmadığı düşüncesiyle kendini avutursa, ona söyleyeceğim tek söz şudur: "De te fabula narratur!" (Anlatılan senin hikayendir!)
Sayfa 1303 - Alfa Basım Yayım Dağıtım. Das Kapital, Karl Marx. 2. Basım, Şubat 2017: İstanbulKitabı okudu
Ben bu yapıtta, kapitalist üretim tarzını ve bu tarza tekabül eden üretim ve değişim koşullarını inceleyeceğim. Eğer Alman okur, İngiliz sanayi ve tarım işçilerinin durumlarına omuz silker ya da iyimser biçimde Almanya'daki durumun o kadar da kötü olmadığı düşüncesiyle kendini avutursa, ona söyleyeceğim tek söz şudur: "De te fabula narratur!" (Anlatılan senin hikâyendir!)
Sayfa 1303 - Toplumsal Eleştiri. Das Kapital, Karl Marx. Alfa Başvuru, 2. Basım, Şubat 2016, İstanbulKitabı okudu
Amerikan Bağımsızlık Bildirisi
Tüm insanlar eşit yaratılmıştır. İnsanlar Tanrı tarafından bağışlanmış yaşama, özgürlük ve mutluluğa erişme gibi belirgin ve vazgeçilmez haklara sahiptirler. İnsanlar bu hakları güvence altına almak amacıyla kendi aralarında yönetimler kurar ve bu yönetimler gerçek güçlerini, yönetilenlerin onayından alırlar. Herhangi bir yönetim, bu hakların kullanılmasını engellemeye başladığında halkın o yönetimi değiştirme ve yeni bir yönetim kurma hakkı doğar.
Sayfa 935 - Açıköğretim 10 Ders Kitabı
Voltaire ölkə haqqında:
Yaxşı bir vətənsevər olmağımız üçün bəşəriyyətin geri qalanına düşmən olmaq məcburiyyətində qalmağımız kədərli haldır. Yaxşı bir vətənsevər olmaq, öz vətənimizin ticarətlə zənginləşməsini və silahlarla güclü olmasını diləməkdir və insanlığın vəziyyəti budur: Öz ölkəmizin böyüməsini diləmək qonşu ölkələrin pisliyini istəməkdir. Əgər kimsə ölkəsinin həmişə olduğu kimi qalmasını diləyə bilsə, o kainatın vətəndaşı olacaq.
Voltaire azad iradə haqqında:
Azadlıq hərəkətə keçmə gücündən ibarətdirsə, bu güc nədir? Bu bədənimizin işləmə mexanizmi və orqanlarımızın hərəki vəziyyətidir. Lebnitz həndəsi məsələ edərkən iflic keçirər; artıq əlbəttə ki, o məsələni həll etmə azadlığına sahib deyil. Və ya dinc bir gənc adam ehtiraslı şəkildə aşiqdir; qollarında isə istəkli bir sevgilisi varsa, o anda ehtiraslarını boğmaqda azaddırmı? Qətiyyən deyil. Zövq almaq gücünə sahibdir, lakin, bunun qarşısını alma gücünə sahib deyildir. Deməli, Locke azadlıq gücdür deyəndə haqlı idi. Bəs nə vaxt bu gənc adam ehtiraslarının şiddətinə baxmayaraq bundan imtina edə bilər? O zaman ki, daha güclü bir fikir ruhunun və bədəninin yaylarını əks tərəfə doğru çəkəcək. Bəs necə? Heyvanlarda eyni azadlıq, eyni güc varmı? Niyə yoxdur? Onların da duyğuları, hafizələri, intuisiyaları və bizim kimi anlama qabiliyyətləri var. Bizim də davrandığımız kimi əminliklə davrana bilirlər. O zaman, hər şeyin mexanizmlərdən ibarət olduğunu, kainatdakı hər şeyin əbədi qanunlara tabe olduğunu bağıra bilərik. Yaxşı, sən hər şeyi milyonlarla yerli-yersiz istəklərə buraxardın? Ya hər şey müxtəlif şeylərin təbiətinin nəticəsidir
və ya mütləq bir yaradıcının əbədi qaydası; hər iki halda da biz Dünya adlı maşınının təkərlərindən ibarətik.
"Batıya yön veren metinler"
Avrupa’nın dört bir yanında loca kuran Özgür Masonlar Cemiyeti gibi yeni entelektüel müesseseler, felsefenin büyük kitlelere ulaşması için gerekli kanalları oluştururlar. Ancak, son tahlilde, filozofların nüfuzlarının artma nedeni, Abbé Sieyes’in ifadesiyle, orta sınıfın, ekonomi şöyle dursun, sosyal ve politik olarak “bir şey olmak” umut, arzu ve korkularını dillendirmiş olmalarıdır.
Richard Steele’in Bilinçli Âşıklar adlı oyununda, Bay Sealand, Bay John Bevil’e, “Söylememe izin ver,” der, “Biz tüccarlar seçkinler sınıfının bu son yüzyılda dünyaya açılmış bir kolu olarak, kendinizi her zaman bizden üstün görmüş olan siz topraklı asiller kadar saygın ve hemen hemen aynı ölçülerde de faydalıyız.”
Aç filozof konuşmaz
On Sekizinci yüzyıl, Fransız burjuvazisinin sadece zengin değil, aynı zamanda bilinçli olduğu yüzyıldır. Fransız burjuvazisi, geçimlerini ileri gelenlerden ziyade halkın talebiyle sağlayan öncü entelektüellerin masraflarını karşılamalarında onlara yardımcı olmaktaydılar. “Böylece, On Yedinci yüzyılın ayrıcalıklı ve feodal entelektüelliği, yerini On Dokuzuncu yüzyılın demokrat entelektüelliğine bırakmaktaydı.”O halde, burjuvazi olmadan filozofların var olmaları neredeyse imkânsızdı. Buna karşın, filozoflar olmadan da burjuvazinin ne özgüveni ne de felsefi temeli eksiksiz olurdu.
Filozoflar özde İnsancıydı. Ne öbür dünyanın gerçekliğine ilişkin hissiyatları vardı ne de ruhaniyetin derinliğine inme hevesleri. Dini meditasyon ve inzivayı hiç anlamazlardı. “Tembellik gibi fıtratımızı aşağılıklaştıran bir eylemin lakabının ‘büyüklük’ olabileceğini düşünmek ne garip,” demişti, Voltaire, insanların başlarına ne geliyorsa bir odada sessizce oturmasını bilmedikleri için geliyor şeklindeki darbımeseliyle ünlü şamar oğlanı Christian Pascal’a.
Her şeyin ölçütü, insan ve insanın dünyasıdır. Sonuç olarak da Aydınlanma, Batı düşünce ve kültürünün iyileştirilmesinin de ötesinde, laikleştirilmesinde derin bir rol oynamıştır. Siyasi ve ekonomik düşünce, dinin etkisinden nihayet kurtulurken, din de gizemli olmaktan kurtulur.
felsefe- skolastik düşünce düellosu
Nitekim Aydınlanma sürecinde “akıl”ın anlamı “eleştirel akıl”dır; “akılcılık” ise başta ilahiyatçılarınkiler olmak üzere hiçbir düşünceyi sorgulamadan kabul etmemeyi gerektirir.
Geleneğe, otoriteye, vahiye ve “gayretkeşliğe” karşıdır ve bu bağlamda, Descartes’ın günün kurum ve törelerine uygulanan sistematik şüpheciliğini yansıtır.
Filozoflara göre akıl sağduyu ile eşanlamlıydı; Voltaire, “Son birkaç yılda Avrupa’nın semalarında patlayan ışığın” sağduyunun ışığı olduğunu söyler. Sağduyunun, Orta Çağın skolastik âlimlerinin tabi oldukları kati disipline ihtiyacı yoktur;
kendisini Bacon’ın “idol”lerinden kurtarabilen her insan, aklı selim sahibi olabilir.
İnsan doğası bu filozoflara esas itibariyle rasyonel ve toplumcu görünür. İnsanoğlu çıkarlarını kollar, ancak Adam Smith’in de belirttiği gibi, kişisel çıkarlar çoğunlukla toplum refahının gelişmesine de katkıda bulunur. Matematiksel fiziğin ruhunda evrensel olanı, tekilin özünü teşkil eden bu filozoflar insan doğasındaki salt kişiselliğin ve rastlantısallığın altını çizen tözeli ve evrenseli aramıştır.