Bilim Toplum Üzerine Yazılar

Bilim Susunca

Alper Bilgili

Bilim Susunca Gönderileri

Bilim Susunca kitaplarını, Bilim Susunca sözleri ve alıntılarını, Bilim Susunca yazarlarını, Bilim Susunca yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Bilimsel camia, tarihteki birçok örnekte de görüldüğü gibi eskiyi terk etmeye de yeniyi kabule de direnç gösterir.
"Gözlerimiz gerçeği yaratmaz efendim, onu sadece görür." Sancho Panza
Reklam
"Güneş, bir insan ayağı genişliğindedir." Heraklitos
Bilim, bir çok kişi için başka bir Kutsal hakkında fikir veren bir araç olmaktan çıkmış, kendisi bir kutsala dönüşmüştür. Bilim, bu kişilerin nazarında en esaslı rehber olmanın ötesine geçmiş, her alanda tek rehber olma statüsü kazanmıştır.
Tıp veya daha genel bir şekilde ifade etmek gerekirse bilim, ne başka ülkelere giden aşıları çalmanın ahlaken yanlış olduğunu söyler ne aşıların denenmesi sürecinde Afrikalıların kobay olarak kullanılabileceğini ima eden Fransız doktorları"? kınamamızı öğütler ne de koronavirüsün milyonları tehdit etmemesi için hastalığa ilk yakalanan grup itlaf edilmeliydi diyen biyoloji profesörünün çözüm önerisiyle” ilgili bir yorum yapar. Bu konularda pozisyonumuzu belirleyen bilimsel veriler değildir. Bazı okurlar son örnekteki pozisyonumuzu bilimsel verilerin belirlediğini düşünebilir. Oysa bilim bize “az sayıda insanın ölümü çok sayıda insanın ölümünden iyidir” dahi demez. Bu fikri ahlaken o kadar içselleştirmişizdir ki bilimin bu konuda sessiz kalması fikrini garipseriz. Ancak bilimin hiçbir teorisi “insanları yaşatmalıyız, onların refahlarını artırmalıyız, mümkün olan en çok sayıda insana mümkün olan en mutlu hayatları sunmalıyız” gibi normatif cümleler sunmaz. Unutulmamalı ki bilim sadece hayatı güzelleştirmek ve insanlığın faydası için çalışmak isteyenler tarafından değil, insanlara zarar vermek isteyenler tarafından da araçsallaştırılabilir.
Hatırlanacağı gibi pandeminin ortaya çıkardığı tablo ilk günlerden itibaren birçok konuda ahlaki seçimler yapmayı gerekli kılmıştır. Örneğin devletlerin hemen hepsi hayata hiçbir şey olmamış gibi devam etmektense birçok kısıtlamaya gitmeyi seçmiştir. Ancak şurası unutulmamalıdır ki bu bize bilimin dayattığı bir tercih değildir. Bilim, ancak bizi seçeceğimiz stratejinin sonuçları veya bedelleri hakkında bilgilendirir. Devletler, seçimleri sonucunda ekonominin nasıl seyredeceğini, hastanelerde nasıl bir yoğunluk yaşanacağını, kaç kişinin öleceğini, ölenlerin sosyal devletin sırtından nasıl bir “yük” alacağını, aksayan ticaretin kaç kişiyi işsiz bırakacağını bilimle öngörebilirler. Başka bir deyişle bilimi, bu soruların cevaplarına ulaşmakta kullanabilirler. Ancak bilim onlara hangi stratejiyi seçmeleri gerektiğini söylemez. Bilim, devletlere “ekonomiyi insan yaşamının önüne koyun/koymayın” demez. Tıpkı bir zamanlar Mengele'ye “insan yaşamı senin bilimsel deneylerinden daha kıymetlidir” demediği gibi...
Reklam
85 öğeden 71 ile 80 arasındakiler gösteriliyor.