Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol

Bilim Toplum Üzerine Yazılar

Bilim Susunca

Alper Bilgili

Sözler ve Alıntılar

Tümünü Gör
Bilimsel camia, tarihteki birçok örnekte de görüldüğü gibi eskiyi terk etmeye de yeniyi kabule de direnç gösterir.
Ulaşabildiğimiz bilim ne kadar objektif? Değer yargıları, baskilar, ikinci şahıslar ortaya çıkan bilimi etkilemektedir. Ortak payda da birleştiğini söyleyen savlarin aslinda kendi aralarinda çelistigini görünce bilimin çok da tarafsız olmadığını, genel geçer yargıların eteğinde dolandigini görürsünüz. Üretmek istediğini her ' yeni ' şey size bu zaten ' kültürümüzde var' deyip eskinin paketini değiştirmenin ötesine gecemeyecektir.
Reklam
Oysa bilim bize “az sayıda insanın ölümü çok sayıda insanın ölümünden iyidir” dahi demez. Bu fikri ahlaken o kadar içselleştirmişizdir ki bilimin bu konuda sessiz kalması fikrini garipseriz. Ancak bilimin hiçbir teorisi “insanları yaşatmalıyız, onların refahlarını artırmalıyız, mümkün olan en çok sayıda insana mümkün olan en mutlu hayatları sunmalıyız” gibi normatif cümleler sunmaz. Unutulmamalı ki bilim sadece hayatı güzelleştirmek ve insanlığın faydası için çalışmak isteyenler tarafından değil, insanlara zarar vermek isteyenler tarafından da araçsallaştırılabilir.
Hatırlanacağı gibi pandeminin ortaya çıkardığı tablo ilk günlerden itibaren birçok konuda ahlaki seçimler yapmayı gerekli kılmıştır. Örneğin devletlerin hemen hepsi hayata hiçbir şey olmamış gibi devam etmektense birçok kısıtlamaya gitmeyi seçmiştir. Ancak şurası unutulmamalıdır ki bu bize bilimin dayattığı bir tercih değildir. Bilim, ancak bizi seçeceğimiz stratejinin sonuçları veya bedelleri hakkında bilgilendirir. Devletler, seçimleri sonucunda ekonominin nasıl seyredeceğini, hastanelerde nasıl bir yoğunluk yaşanacağını, kaç kişinin öleceğini, ölenlerin sosyal devletin sırtından nasıl bir “yük” alacağını, aksayan ticaretin kaç kişiyi işsiz bırakacağını bilimle öngörebilirler. Başka bir deyişle bilimi, bu soruların cevaplarına ulaşmakta kullanabilirler. Ancak bilim onlara hangi stratejiyi seçmeleri gerektiğini söylemez. Bilim, devletlere “ekonomiyi insan yaşamının önüne koyun/koymayın” demez. Tıpkı bir zamanlar Mengele'ye “insan yaşamı senin bilimsel deneylerinden daha kıymetlidir” demediği gibi...
"Ama ben bunları istemedim"der,sade ve makul adam,"ben nasıl yaşamam gerektiğini bilmek istiyorum."Bilim cevap verir "Senin istediğinin ne önemi var ki?" -Tolstoy
Son olarak bu tür bir görüşün, yani bilim ile din arasında bir çatışmanın var olduğu ve bilimin dinleri geçersiz kıldığı iddiasının sadece hatalı olmadığını, aynı zamanda insanlık için de faydadan ziyade zarar getirmeye gebe olduğunu belirtmek gerekir.
Reklam
(…) tıp otoritelerini veya bilim insanlarını din ve bilimden birisini seçmeye zorlamak, felsefecilerin “hatalı ikilem” dedikleri mantık hatasına güzel bir örnek teşkil eder. Bir bilim insanının bir yandan vebayı veya koronavirüs pandemisini bitirmek için uğraşırken bir yandan da dua etmesinde mantık yasaları açısından bir engel bulunmamaktadır. Bundan neredeyse bin yıl önce inşa edilen hastane duvarlarında, şifa verenin Allah olduğunu yazan ayetlerin bulunması bu anlamda manidardır. Belli ki bu hastaneler Allah'ın şifasına alternatif olarak görülmemiş, Allah'ın şifasına ulaşmaya vesile olan kurumlar olarak algılanmıştır.
100 öğeden 11 ile 20 arasındakiler gösteriliyor.