Büyük Patlamanın Işığı Gönderileri
Büyük Patlamanın Işığı kitaplarını, Büyük Patlamanın Işığı sözleri ve alıntılarını, Büyük Patlamanın Işığı yazarlarını, Büyük Patlamanın Işığı yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Uzayda daha ilerilere baktıkça, cisimleri daha da geçmişteki halleriyle görüyoruz.
Parmaklarınızı şıklatın. Bunu yaparken harcadığınız zamanda bir ışık ışını Avrupa-Amerika arasını 30 kere turlayabilir.
Büyük Patlama eşsizdi. Yalnızca bir kere gerçekleşti. Günlük hayatımızda karşılaştırabileceğimiz bir örnek yok; sözcükler ifade etmeye yetersiz.
"Madde uzaya nasıl büküleceğini söyler, bükülmüş uzay da maddeye nasıl hareket edeceğini."
1924
İnsanoğlu sonunda, içinde kaybolduğu evrenin ölçülerini anlayabilmişti ve bu ölçüler kimsenin hayal etmediği kadar büyüktü.
"Einstein'ın kuramına göre, bir madde diğerine doğrudan değil, yalnızca uzay aracılığıyla etki eder. Ünlü selefi Isaac Newton'la evren konusunda en can alıcı fikir ayrılıkları da budur. Newton'a göre uzay, kozmik tiyatronun yalnızca arka perdesidir; fakat Einstein'ın kuramında çok daha etkin bir rol alır."
Sayfa 33
Amerikan dergisi Science, 2003'teki Yılın Buluşlan başlıklı yazısında şöyle belirtti: "Kara enerjinin varlığı ve evrenin bileşimi konusundaki kuşkular, WMAP uydusu kozmik mikrodalga ardalanının en ayrıntılı fotoğrafını çektiğinde dağılmış oldu." Artık en azından evrenin bileşimi tam olarak biliniyordu:
yüzde 73 itici kütleçekimine sahip gizemli görünmez bir madde
olan kara enerji, yüzde 23 normal kütleçekim gücüne sahip gizemli görünmez bir madde olan kara madde ve yüzde 4 alışılmış madde. Aslında gökbilimciler, yüzde 4'ün sadece yarısından biraz azını teleskoplarla gözleyebilmişti, geri kalanı muhtemelen galaksiler arası ince gaz veya kara delikler halinde bir yerlerde saklıydı.
Sayfa 198Kitabı okudu
Kara enerji, şişen evren kuramını kurtardı. Evrenin kütle enerjisinin yüzde 73'üne açıklama getirerek, kritik yoğunluğa ulaşmasını sağladı. Fakat diğer yandan, fizikteki duyarlı çalışmaların hassas çarkına çomak sokuyordu. Fizikte bilinen en iyi kuram, deney sonuçlarını büyük hassaslık ile tahmin eden kuantum kuramıdır. Fakat uzay boşluğunun enerji yoğunluğunu kestirebilmek için kuantum kuramı kullanıldığında, 1'in ardından 120 sıfırın geldiği bir sonuçla, aşırı bir tahmin ortaya çıkıyordu. Bilim tarihinde, tahmin ile gözlem arasında bu büyüklükte bir çelişki görülmemişti.
Zirve ve vadiler, tam yüzde 73 kara enerji içeren bir evrenle bağdaşıyordu.
Sayfa 197Kitabı okudu
Geniş ölçekte, evrendeki tek kuvvetin kütle çekimi olduğuna inanılıyordu. Esnek bir ağ gibi galaksileri bir araya getiriyor ve birbirlerinden acele ile kaçışlarını frenliyordu. Galaksilerin daha büyük bir hızla uzaklaşıyor olması ise, evrende, Einstein'ın önce tasarlayıp sonra reddettiği kozmik itiş kuvveti veya evrenbilimsel sabit gibi bir başka kuvvetin iş başında olduğunu gösteriyordu. Evrenin ana kütle bileşeni ulan bu kuvvete kara enerji adı verildi. Bu 1998'e kadar bir şekilde gözden kaçırılmıştı.
Sayfa 197Kitabı okudu
Atomlar oluştuğunda evren ışınıma geçirgenlik kazandı ve alışılmış maddeyi kara maddenin çekim etkisinden ayıracak hiçbir güç kalmadı. Madde hızla, galaksi ve yıldızları oluşturmak üzere bir araya geldi. Kara maddenin yardımıyla galaksi oluşumu ivme kazandı ve bu sayede Büyük Patlamadan beri geçen zamanda süreç tamamlanabilmişti.
Sayfa 170Kitabı okudu
Kara maddenin kanıtları su götürmezdi. Gökbilimciler evrende nereye baksalar görünmez varlığının izlerini buluyorlardı. Samanyolu'nun bile görünen yıldızlara göre daha ağır basan kocaman küresel bir kara madde içine gömülü olduğu bulunmuştu. Gökbilimciler, evrendeki maddelerin yaklaşık yüzde 85'inin ışık saçmayan kara madde formunda olduğunu düşünüyordu; tespit edilebilmesinin nedeni, kütleçekim sayesinde görünen yıldız ve galaksilerin yörüngelerinin eğilmesiydi. Bu beklenmedik keşif, gökbilimcileri utanç içinde bıraktı.
Son dört yüz yıldır teleskoplarıyla inceledikleri her şey, gerçekte olan bitenin ufacık bir zerresiydi. Bilim insanlarının anlamak için kendilerini adadıkları alışılmış madde, yani gezegenler, yıldızlar ve vücudumuzun ana maddesi, evrende ikincil bir kirletici unsurdan fazlası değildi. Daha da utanç verici olan, gökbilimcilerin kara maddeyi neyin oluşturduğuyla ilgili hiçbir iyi fikri olmamasıydı. Önerilerin ardı arkası kesilmiyordu. Örneğin kara delikler gibi çökmüş yıldızlar, hatta teleskoplarla zorlukla seçilebilen solgun sönmüş
yıldızlar olan kahverengi cücelerden oluşmuş olabilirdi. Şimdiye kadar keşfedilmemiş atom altı parçacıklarından da meydana gelmiş olabilirdi. Fizikçiler bu varsayımsal parçacıklara nötralino, aksion ve gravitino gibi isimler verdi, fakat kimse gerçekten var olduklarından tam olarak emin olamıyordu.
Sayfa 169Kitabı okudu
İngiliz kuramsal fizikçi Stephen Hawking COBE bulguları için "Tüm zamanların değilse bile yüzyılın en önemli keşfi," dediğinde hikaye alıp başını gitti.
İngiltere'den lndependent gazetesi, haberi ilk sayfada "Evren Nasıl Başladı?" başlığıyla verdi. Oluşumundan şimdiye kadar evrenin tüm tarihini gösteren bir şema sayfanın dışına taşıyordu, kayıp tek halka olan galaksilerin doğuşu ise COBE'yle doldurulmuştu.
İngiliz gökbilimci George Efstathiou sadece büyük felaketler ve Prenses Diana'nın evliliğinin medyada benzer yankı uyandırdığını söyledi.
Chicago Üniversitesi'nden Michael Turner: "Evrenbilimin kutsal kasesini buldular," diye betimledi. Hawking, The Daily Mail'de: "Evrenin genişlemesi veya ardalan ışınımının bulunmasına eşit önemde bir keşif yapıldı," diye yazdı: "Bir Nobel Ödülü hak ediyor."
COBE takımı afallamıştı. Wilkinson: "Medyanın ilgisinden
şaşkına dönmüştüm," diye anlatıyor. "Biraz ilgi çekmeyi bekliyorduk, ama bu kadarını değil."
Sayfa 154Kitabı okudu
Yani Büyük Patlamadan yaklaşık 380.000 yıl sonra madde evrene hakim oldu. Işınımın zorbalığından kurtulan madde, kütleçekimin gücü altında kümelenmeye başladı. Bundan sonra evrenin baskın kuvveti ışınım değil kütleçekimdi.
Sayfa 121Kitabı okudu