Mayaların sanat, yazı, mimari, astronomi ve matematikteki başarıları antik Mısır ya da Klasik Avrupa'nınkilerle yarışıyordu. Matematikçileri sıfır kavramını ve konumsal rakamları Yunan ve Roma'nın yapamadığı keşifler- bulmuş ve bunu zihinsel araçlarla, milyonlarca, hatta milyarlarca yıllık zamanı tam olarak ölçebilen bir takvim tasarlamışlardı.
Güneş yılını Avrupalıların 1582'ye kadar kullandığı Jülyen takviminden daha kesin olarak ölçmelerini olanaklı kıldı.
Venüs'ün sinodik dönemine dair yaptıkları olağanüstü hesap yalnızca yılda on dört saniye şaşıyordu.
Mayaların bize öğretebileceği çok şey vardı, ama on altıncı yüzyılda okunabilecek binlerce antik kitaptan yalnızca üç tanesi ispanyolların şenlik ateşlerinden kurtulabildi. Bu kitaplardan birinde Venüs ve öteki gezegenlerle ilgili şaşırtıcı astronomik veriler var. Neyin yok olup gittiğini kim bilebilir.
16. Yy'la ait bir maya kitabından,
O zaman hiç hastalık yoktu
O zaman ağrıyan kemikleri yoktu
O zaman yüksek ateşleri yoktu
O zaman kimse çiçek hastalığına tutulmuyordu
O zaman göğüsleri alev alev yanmıyordu
O zaman tüketim yoktu
O dönemde insanlığın gidişatı düzgündü, yabancılar geldiler ve burayı başka bir hale getirdiler.
Oynamak zorunda olduğumuz bu oyunu kim yazmış?
Çılgın ve yerinde duramayan bir infazcı mı?
Tarih, barış ve ilerleme vaat ettiği zaman yalan mı söylüyordu?
Eduaordo galeano
Kardeş: Topraklarımız bir zamanlar çoktu, sizinkilerse azdı. Şimdi siz büyük bir halk halinr geldiniz, bizimde battaniyemizi serecek yerimiz neredeyse kalmadı. Ülkemizi aldınız ama bununla yetinmiyorsunuz; Dininizi de bize dayatmak istiyorsunuz...
( kırmızı ceket )
Ölmek için nereye gideceğiz, hâlâ bir hayatımız var mı? Hâlâ var mı...haz veren bir toprak, ah yaşam veren?
Zarif çiçekler, şarkılar belki de yalnızca burada yeryüzünde
Contares mexicanos, 1560 lar.
Halkımız yalnızdı ve kuşatılmıştı...
Kasabalarımızı terk etmek zorunda kaldık...
Ve şimdi gördüğünüz gibi otlaklarda yaşıyoruz
Ama daha YENİLMEDİK
Sürüklenen kano 1779
16. Yy'la ait bir maya kitabindan;
O zaman hiç hastalık yoktu
O zaman ağrıyan kemikleri yoktu
O zaman yüksek ateşleri yoktu
O zaman kimse çiçek hastalığına tutulmuyordu
O zaman göğüsleri alev alev yanmıyordu
O zaman tüketim yoktu
O dönemde insanlığın gidişatı düzgündü, yabancılar geldiler ve burayı başka bir hale getirdiler.