18.yy da dünyamızın olabilecek mümkün dünyaların en iyisi olduğunu düşünen insanlar vardı. Bu iyimserlik tablosunun bir parçası ise filozof Leibniz’dir. Leibniz e göre Tanrı her açıdan mükemmel bir dünya yaratamazdı çünkü olabilecek tek mükemmel varlık kendisiydi. Dünya mükemmel olsaydı, Dünya Tanrı olurdu. Ancak mükemmel olmasa da asgari kötülük içeren mümkün dünyaların en iyisi bizim dünyamızdı.
Voltaire göre Leibniz haklı olamazdı, dünyada asgari miktarda kötülük yoktu, dünyada çok fazla acı, çok fazla keder vardı.Voltaire bu kitapta Leibniz in iyimser görüşlerini yerle bir etmiş, adeta dalga geçmiştir. Kitaptaki felsefe öğretmeni olan Pangloss karakteri Leibniz i temsil eder. Candide, Pangloss un öğrencisidir. Pişmiş tavugun başına gelenler Candide ve Pangloss un başına gelir.Her şeye rağmen Pangloss, hiçbir şeyin bu halden daha iyi olamayacağını savunur. Hani bizde bir söz vardır “gecikiyorsa güzelleşiyordur” diye Pangloss tam olarak bu düşüncededir. Tüm bu olanlara karşın Candide ise “mümkün olan dünyaların en iyisi burasıysa kim bilir diğerleri nasıldır” diye düşünmeden edemez. Çok şükür ki mümkün olan dünyaların en iyisindeydiler daha kötüsü gerçekten pişmiş tavuktu.
Candide ya da iyimserlik masal tadında şaka gibi bir felsefi kurgudur. Beni asıl eğlendiren; kitap içinde var olan kara mizah değil Voltaire in bu eseri yazarken takındığı yüz ifadesi ve yazamadığı diğer cümleleri hayal etmek oldu. Çok daha fazlasını dile getirip de yazıya dökmediğini düşünüyorum ki zaten bu eserde de kendi adını başlık sayfasına eklemeyerek akıllılık etmiştir ismini kullansaydı muhtemelen hapsi boylardı.
