Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur

Dengbejlerim

Mehmed Uzun

Dengbejlerim Gönderileri

Dengbejlerim kitaplarını, Dengbejlerim sözleri ve alıntılarını, Dengbejlerim yazarlarını, Dengbejlerim yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Ziman dê ye, ewlad lê ye Welat bav e, hukum navê ye Bè welat, merî sêwî ye… Dayika min e, ziman delal Methê kibîr hertim bal Te kişandim xem û xeya
Benim anlattığım, sadece bir öykü. Senin doğrularını sana anlatacagimi nereden çıkardın?
Reklam
Aşkın ateşi yakıcıdır, kemiğe, deriye karışır, ne utanç dinler, ne de ayıp.
127 syf.
10/10 puan verdi
·
11 günde okudu
Dil
Neredeyse aynı dönemde yaşamış olan büyük dengbejlerin hayatını ve sanatını konu alıyor. Rıfate Dâre, Evdalê Zeynike, Ape Kado, Ahmede Fermane Kiki ve Alihan gibi daha niceleri yaşamın sillesini yemiş acı ve üzüntülerini kılamlarıyla dile getirdiler. Dengbejlerin yanında zamanında Cizirâ botan' dan sürgün edilmiş Bedirhan var o da diline duyduğu derin özlemi gidermek için Kiki' yi sınırdan Suriye'ye getirtiyor. Şam' da “Hawar" adında dergi çıkardılar.Uzun yıllardan bu yana, devamlı baskı, yasak ve tehdit altında yaşayan bir dilin kelamı hep acı ve hüzün dolu oluşu da şaşırmıyor. Devamlı rencide edilen, devamlı ölüm tehlikesi hisseden, gelişmesini engellenen bu dil, güzelliklerini, zenginliklerini, değer ve erdemlerini acı ve hüzün aracılığıyla dile getiriyor. Bu dengbejlerin ortak noktası da dilleriydi. Onlar için dil, duyguların anayurduydu. Zamanla değişen ve gelişen dünyada milletlerinin belleği olan dengbejler ölüyordu. Bunları bilmenin yanında dengbejleri unutmamak için sürekli anmamız ve zenginliklerimizin farkına varmamız adına harika bir eser.
Dengbejlerim
DengbejlerimMehmed Uzun · Gendaş Kültür · 20041,706 okunma
“Uğruna o kadar çok mücadelenin yapıldığı, insanların cezalandırıldığı o dil, Alihan' ın o fukara, kimselerin dönüp bakmadığı köşesinde tüm yalınlığı, zenginliği, canlılığıyla akıp duruyordu. O dil, o kuytu köşede yaşıyordu, benim gibi, bizim gibi, insanlar gibi yaşıyordu ve insanlar gibi direniyordu. Yasaklanan, durmadan hor görülen, aşağılanan ve alaya alınan o dil, o köşede, durmadan şavkıyarak , kelamın gücüyle bir insanın yaralarına, öfkesine, çaresizliğine, kaderine, sıkışmışlığına merhem oluyordu. O dil, o dilin onuru, zenginliği, kendisine güveni ve değeri Alihan' dı. Günlerce söyleyen, anlatan o dilin sahibi , ustası hunermendi Alihan' dı. ”
“Lo lo qulingo, qulingê min î deşta ve Rewanê Şalur dixwine oda Sürmeli Paşa de Bilbil dixwine il devê vê îwanê Sala par vi çaxî, ez Evdalê Zeynê bûm, Ez şahîrê dinê bûm, Şalûrê erdê bûm, Bilbilê ber perê rojê bûm, Ez siwarê haspê bûm, Ez di hidûdê Ecem de rûniştibûm, Aşiqê pelê Gulê bûm. Gulê, merûmê , ez kor im, derman kanê?..”
Reklam
Yaşar Kemal çeşitli söyleşi ve konuşmalarında “ Evdale Zeynike, Kürtlerin Homerosu' dur diyordu." Evdal' ı evrensel bir geleneğin Homeros' la kıyaslayabilecek bir ustası haline getiriyordu. İşte insanlığı bir aile haline getiren, insanlığı sürekli kılan ve insanlığa coşku veren kaynak; bir yerelliği evrene taşımak, evrensel yapmak.
Kürtçe'de deng sestir. Bêj ise sese biçim verendir, sesi söyleyendir. Sese ruh kazandıran, sesi canlı hale getirendir. Sesi meslek edinmiş usta, mekanı ses olmuş insandır. Dengbêj, sese nefes ve yaşam verendir. Dengbêj, sesi kelam, kelamı kılam, türkü haline getirendir. Dengbêj, söyleyendir, anlatandır.
Deng sestir, Bej ise sese biçim verendir , sesi söyleyendir. Sese ruh kazandıran,sesi canlı hale getirendir. Dengbej; sese ruh ve yaşam verendir, sesi kelam, kelamı kılan, türkü haline getirendir. Söyleyendir anlatandır.
“Benim anlattığım, sadece bir öykü.Senin doğrularını sana anlatacağımı nerden çıkardın ? “
Reklam
Hay lo dilo!… emrê dilê min pê ra, de bajo Vê êvarê min rebenê!…
Zaman değişir, dönemler, çağlar, kuşaklar değişir. Ama hepimizden bir parça olan insan, ses, kelam, anlatı hep kalır.
Düşünce güzeldi, ancak o düşünceyi gerçekleştirecek olgunluktan çok uzaktım.
1.500 öğeden 1 ile 15 arasındakiler gösteriliyor.