Depremler
Bruce A. BoltEn Beğenilen Depremler Gönderileri
En Beğenilen Depremler kitaplarını, en beğenilen Depremler sözleri ve alıntılarını, en beğenilen Depremler yazarlarını, en beğenilen Depremler yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Gerekli çalışmalara 1969 yılında, batı Colorado'daki Rangely Petrol sahasında ABD Jeoloji Araştırmaları Dairesi'nce (U. S. Geological Survey) başlandı. Petrol kuyuları deney bölgesinde zaten bulunmaktaydı; ve bu nedenle su, kuyulara düzenli olarak basılıp çekilebiliyor ve yerkabuğunu oluşturan kayanın gözenek basıncı ölçülebiliyordu.
Sayfa 117 - TÜBİTAK Yayınları - Çeviri: Ülkü Tansel - II. Basım, 2008 • Yüzeyin Altındaki Kayalara Suyun EtkisiKitabı okudu
Büyük bir baraj gölü depremleri nasıl harekete geçirir?
Bunun tümden kayaların üstüne binen yükün etkisiyle olduğuna inanmak zor; çünkü, bendin birkaç kilometre altına gelen ek basıncın kendisi, zaten var olan tektonik gerilimlerin yanında küçük kalır. (Hesaplamalar göstermektedir ki, birkaç kilometre aşağıda kayayı makaslamaya yarayacak farkı doğuran ek basınç yalnızca 1 bar -14.5 lb/inch²- dolayındadır; yerel fay kırıklarının bazı biçimleri bakımından bu ek gerilim ani faylanmayı başlatmaktan çok önleyici etki bile yapabilir.) Daha akla yakın bir tetikleme düzeneği şudur: Baraj rezervuarında toplanan suyun doğurduğu ek basınç, yerkabuğu kayalarının gözeneklerinde bir basınç dalgası ya da basınç vuruşu biçiminde yayılır. Yavaş yayılma hızı dolayısıyla, 5 kilometrelik bir uzaklığı kat etmesi -kayanın geçirgenliğine ve ne kadar çatlaklı olduğuna bakarak- aylar ya da yıllar alabilir. Fakat basınç dalgası en sonunda mikroçatlaklı bir kuşağa ulaşınca, çatlaklara suyu zorlar ve böylece, zaten var olan tektonik gerilimin ani bir kayma başlatmasını engelleyen kuvvetleri azaltır.
Sayfa 126 - TÜBİTAK Yayınları - Çeviri: Ülkü Tansel - II. Basım, 2008Kitabı okudu
Pek çok ülkede halk söylenceleri depremleri, Yerküre'yi sırtlamış garip canavarlarla açıklamışlardır. Örneğin, kadim Japon söylencelerine göre, yerin altında büyük bir yayın balığı (namazu) yatmaktaydı ve gövdesini hareket ettirdikçe depremlere yol açmaktaydı. Namazu'nun etkinliklerini elinde kocaman bir taş tokmak bulunan bir tanrı (daimyojin) denetliyordu. Fakat, ne zaman daimyojin'in dikkati dağılsa, namazu hareket ediyor ve yer sarsılıyordu.
Sayfa 41 - TÜBİTAK Yayınları - Çeviri: Ülkü Tansel - II. Basım, 2008 • Depremler Niçin Olur?Kitabı okudu
Eğer dünyaki bütün deprem büyüklükleri karşılaştırılacaksa, (şiddette olduğu gibi) nüfus yoğunluğuna ve inşaat türüne bağlı olmayan bir ölçüye gerek vardır. Gerek insan olan, gerekse insansız bölgelerdeki depremlere uygulanabilen tam anlamıyla niceliksel bir büyüklük ölçeğini 1931 yılında Japonya'da ortaya koyan K. Wadati oldu; bunu, 1935 yılında Kaliforniya'da müteveffa Profesör Charles Richter geliştirdi. Yöntem bir sismografin ölçtüğü dalga genliklerinden yararlanır. Buradaki düşünce, gökbilimcilerin teleskop yardımıyla görülen bağıl parlaklığa dayalı yıldız büyüklüğü sıralaması yardımıyla yıldızları derecelendirmelerine benzemektedir.
Deprem büyüklükleri çok büyük çeşitlilik gösterdiği için, yersarsıntılarının genliği de depremden depreme binli çarpanlarla değişme gösterir. Bu nedenledir ki, sismograflarda ölçülen dalga genliği boyutlarını, bir matematiksel araç yardımıyla ölçeklemek en kolay yoldur. En yaygın olan yol, sayıların yerine logaritmalarını koymaktır. Başka bir deyişle, genlikleri kullanmak yerine, bunların üsleri kullanılır. İlkin yakındaki bir deprem kaynağını ele alalım. Richter, yerel bir depremin büyüklüğünü, deprem dış merkezinden 100 kilometre uzaktaki bir standart sismografta (milimetrenin binde biri türünden) kaydedilen en büyük deprem dalga genliğinin, 10 tabanına göre logaritması olarak tanımladı. Logaritma ölçeği kullanıldığı zaman, deprem büyüklüğünün her bir birim yükselmesinde, deprem dalgalarının genliği 10 kez artar (örneğin, 4 ve 5 büyüklükleri için, 10⁵/10⁴ = 10).
Sayfa 207 - TÜBİTAK Yayınları - Çeviri: Ülkü Tansel - II. Basım, 2008 • Depremin BüyüklüğüKitabı okudu
Eğer litosferi oluşturan levhalar sürekli olarak yenileniyorlar- sa, eskilerine ne olmaktadır peki? Yerküre uzun jeolojik zaman aralıkları boyunca aynı büyüklükte kaldığına göre, hareketli lev- haların büyük bölümleri de bir yerde soğurulmalıdırlar.
Levhaların gömüldüğü yerlerin, ilerleyen kıtalar ve ada yaylarıyla bağlantılı okyanus hendekleri olduğuna inanılmaktadır. Dalma-batma kuşağı adı verilen bu bölgelerde kayaların üst katları Yerküre'nin iç kesimlerine dalar. Daha büyük derinliklerde ısı ve basınç artar ve batan litosfer, derin kesimdeki kayalara karışıp soğuruluncaya dek, yavaş yavaş işlemden geçer. Günümüzde, Afrika'yı, Antarktika'yı, Kuzey Amerika'yı ve Güney Amerika'yı oluşturan levhalar büyürken, Büyük Okyanus levhası küçülmektedir.
Sayfa 188 - TÜBİTAK Yayınları - Çeviri: Ülkü Tansel - II. Basım, 2008 • Depremler ve LevhaTektoniğiKitabı okudu