kölelik olmasaydı yunan devleti, yunan sanat ve bilimi olmazdı. kölelik olmasaydı roma imparatorluğu olmazdı. helenizm ve roma imparatorluğu temeli olmaksızın da modern avrupa olmazdı. bizim bütün ekonomik, politik ve entelektüel evrimimizin zorunlu kölelik aşamasından geçtiğini hiçbir zaman unutmamalıyız. bu anlamda pekâla şöyle de diyebiliriz; çağ dışı kölelik olmasaydı, çağdaş sosyalizm de olamazdı.