Din Psikolojisine Giriş
Hayati HökelekliDin Psikolojisine Giriş Gönderileri
Din Psikolojisine Giriş kitaplarını, Din Psikolojisine Giriş sözleri ve alıntılarını, Din Psikolojisine Giriş yazarlarını, Din Psikolojisine Giriş yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Modern gelişmeler, bir taraftan dinin kurumsal ve geleneksel, otoriteye bağlı yapı ve daha çok biçimsel uygulamalarını zayıflatırken; öte yandan bireysel, bilinçli, derinlikli, manevi yönü ağır basan yeni dindarlık modellerinin gelişmesine de zemin hazırlamıştır.
Sayfa 15Kitabı okuyor
Bilginin aşırı bir artışı ve çoğalması söz konusu, ama garip bir biçimde bu bilgi artışı insanları daha bilgili kılmıyor. Aşırı bilgi, bilgilendirici fonksiyonunu neredeyse yitirmiş, çünkü bu bilgi çokluğu sağlıklı bir zihnin işleyişini neredeyse felç ediyor.
Sayfa 11Kitabı okuyor
Hem din hem de manevi yaşam tecrübesi için merkez, bir kutsal anlayışıdır. Din manevî yaşam araştırmasını, diğer araştırma alanlarından ayırt eden bu anlayıştır.
Sayfa 49
Aynı dinde eğitilen insanlar bile, dinî eğitimlerinin sosyo-kültürel arka planına bağlı olarak farklı davranışlar ortaya koyabilirler. Bu yüzden sosyolojik ve psikolojik faktörler arasında ayrım yapmak kolay değildir.
B.Ziya Egemen (1952) "İslam Din Psikolojisi" kavramını ısrarla vurgular. Günümüzde din psikolojisindeki literatürün çeşitlilik ve zenginliğine rağmen bu malzemenin birinci derecede Hristiyanlık merkezinde toplanması ve diğer dinleri ihmal etmesinde açık bir taassubun olduğunu ifade eder.
Faruk Karaca'nın 17-87 yaşları arasında 573 kişi üzerinde gerçekleştirdiği araştırma ve sonuçları Ölüm Psikolojisi (İstanbul, 2000) adıyla yayınlanmıştır. Ölüme yönelik ilgilerin çok yönlü ele alındığı bu araştırmanın sonuçlarına göre, düşük düzeyde dindar olanlar, ölümün bütün boyutlarından hemen hemen eşit derecede ve yüksek düzeyde, dindar olanlardan daha fazla korkmaktadırlar.
Türkiye'de Din Psikolojisi Çalışmaları
Daha yakın zamanlarda, H.Kayıklık' ın, Orta Yaş ve Yaşlılıkta Dinsel Eğilimler (Adana, 2003) konulu araştırması, gelişim kuramları çerçevesinde, 40-94 yaşları arasında 394 kişilik bir örneklem grubu üzerinde yapılan alan araştırmasına dayanmaktadır. Bu araştırmada elde edilen sonuçlara göre, yaşın artmasıyla birlikte genel dinî yaşayışta da bir artış ortaya çıkmaktadır. Öğrenim düzeyi yükseldikçe dindarlıkta da bir azalma görülmektedir. Kadınlar erkeklere kıyasla daha dindardırlar.
Freud' un bu görüşlerine ilk karşı çıkan, öğrencisi ve yakın arkadaşı Carl Gustav Jung (1875-1961) olmuştur. Jung' a göre, Freud, dinin gerçek doğasını anlamayı başaramamıştır. Ona göre Freud, insan tabiatını çok sınırlı bir çerçevede yorumlamış, din gibi ruhsal süreçleri belirleyen en büyük gücü, nevrotik bir zihin yapısı ile ilişkilendirerek dinin özünü kavramada başarısız olmuştur. O, insanların ulaştıkları sonuçları kendi ötelerinde bir varoluşa onaylatma ihtiyacı duydukları gerçeğini göz ardı ederek dindarlara, psikolojik tedaviye muhtaç insanlar gözüyle bakmıştır. Jung' a göre din bir yanılsama, gerçekten kaçış ya da çocukça bir zaaf değil, insan doğasının doğal bir ifadesidir. Bu yüzden pek çok psikolojik rahatsızlığın temelinde dini bağlılıktan yoksunluğun olduğunu ileri sürmüştür.
Ona göre dinin ilk ve derin kaynağı kalptir, duygudur. Dinî duygu bir dine bağlanan bireyin zihinsel yapısını biçimlendirici en önemli etkendir.
W. James
Din ve Tanrı inancının insan hayatına, başka hiçbir yerde bulunmayacak kadar önemli katkıları olduğunu dile getirmiştir.
Modern Din Psikolojisinin asıl kurucusu ve atası olarak W.James (1842-1910) kabul edilir. Din Psikolojisinin bağımsız bir bilim olması James'in çalışmalarına çok şey borçludur. Aslı bir konferanslar dizisinden oluşan "Dinî Tecrübenin Çeşitliliği" (The Varieties of Religious Experience: A Study in Human Nature, 1902) isimli eseri ile bu alandaki çalışmalar için büyük bir çığır açmış olup hâlen bu alanın en temel kaynağı olarak kabul edilir.
Amerika'da Din Psikolojisi
Din psikolojisi adıyla ilk defa kitap yayınlama şerefi, E.D. Starbuck'a (1866-1947) aittir (The Psychology of Religion: An Emprical Study of the Growth of Religious Consciousness New York, 1899). Bu kitabında, ergenlerin dini gelişimi üzerinde ankete dayalı çalışmalarla elde ettiği sonuçları ortaya koydu. Aynı zamanda Din Psikolojisinin görev ve araştırma yöntemi konusundaki ilk sistematik düşünceleri dile getirdi. Ona göre Din Psikolojisinin görevi öncelikle dini gelişimin kanunlarını tecrübî yöntemlerle araştırmaktır.
Tanrıya karşı olumsuz duyguların ruh sağlığı ile doğrudan ilişkisi olduğu görülmektedir. Tanrıya ilişkin duygu ve düşünceler ne kadar olumsuz ise, ruh sağlığın da o kadar bozuk olduğu söylenebilir.
Tanrı tasavvurunun oluşmasında başlıca şu faktörlerin etkili olduğu söylenebilir:
1. Ana baba ilişkileri
2. Diğer önemli kişi ve gruplarla ilişkiler
3. Benlik tasavvuru ve benlik saygısına ilişkin duygular
4. Tanrı ve onunla ilişkiler hakkında öğrenilen bilgiler
5. Dua, ibadet, kutsal metin okuma, dini tartışmalar
6. Kişinin kendine ait hayalleri, arzuları, dilekleri, düşünceleri.