Foucault Sözlüğü

Özne/ Öznellik

Öznellik problemi, yani "öznenin kendi kendisiyle ilişkiye girdiği bir doğruluk oyununun içinde kendilik deneyimini oluşturduğu biçim" öyleyse filozofun analizlerinin merkezini oluşturur. Eğer özne kurulursa, bu psikolojik bir kimlik temeli üzerinde değil de, iktidar veya bilme ya da kendilik teknikleri yoluyla olabilen pratiklerin içerisinde kurulur.

Sayfa 102Kitabı okudu

Eda

İktidar (Pouvoir)

Foucault iktidarı asla tutarlı, birlikli ve durağan bir kendilik olarak değil, doğuşunun karmaşık tarihsel koşullarını varsayan ve, felsefi analizin geleneksel biçimde iktidar alanı olarak saptadığı şeyin dışı da dahil, pek çok etkiyi içerimleyen "iktidar ilişkileri" olarak ele alır.

Sayfa 81Kitabı okudu

Reklam

Eda

Disiplinlerin tarihsel ânı ne becerilerinin gelişmesini ne de bağımlılığının artmasını değil yalnız, fakat aynı mekanizmanın içerisinde itaatkâr olduğu ölçüde onu daha fazla yararlı ve tersi kılan bir ilişkinin oluşmasını da hedefleyen insan bedenine ilişkin bir sanatın doğduğu andır." Bu "anatomi politik" o halde kolejleri, hastaneleri, üretim yerlerini ve daha genel olarak bireylerin belirli bir alan içindeki yönetimine, bölüşmelerine ve aynılaşmalarına olanak verebilen her kapalı alanı kuşatır. Bu arada, tam olarak görülebilirlik, birlikler halindeki yığınların ayrıştırılması ve bu birliklerin sıkı bir hiyerarşiye göre bütünüyle yeniden düzenlenmesi ilkelerinin her bireyi gerçek bir iktidar ekonomisine boyun eğdirmek olanağını verdiği kapatma yeri olan, "panoptikon"un Benthamcı formülasyonu, yettin bir disiplinci yönetim modeli olarak önerilir. Pek çok disiplinci kurum -hapishaneler, okullar, sığınma evleri- bugün hâlâ bir panoptik mimariye, yani bir yandan bireylerin kapatılması ve gözetlenmesiyle, öte yandan da panoptikonun ulusallaşmasına bağlı iktidarın işlevinin hafiflemesiyle belirginleşmiş bir alana sahiptir.

Sayfa 59 - panoptikonKitabı okudu

Eda

Dışarı ( Dehors )

Dil konuşan öznenin ortadan kayboluşuna meydan okumak ve onun boş yerini kendi sonsuz akışının kaynağı olarak kaydetmek zorundadır. O halde dil "söylemin varlık biçiminden, yani temsilin egemenliğinden kurtulur ve edebi söz, her biri ötekilerden farklı, en yakınındakilere bile mesafeli olan her noktasının onları aynı zamanda hem birleştiren hem ayıran bir alanda hepsine göre kurulduğu bir ağı oluşturan bizzat kendinden hareketle gelişir."

Sayfa 51Kitabı okudu

Eda

Deneyim kendi başına edinilen bir şeydir, fakat o ancak saf bir öznellikten kurtulduğu, yani başkaları onunla kesişebildiği ve yeniden ona nüfuz edebildikleri ölçüde dolu doludur.

Sayfa 50Kitabı okudu

Eda

"Delilik sözcüğü ile yeniden ilişki kurduğu zaman, edebiyat en derin eğilimini yeniden bulur gibi görünüyor. En yüce şiirsel söz, Hölderlin'inkidir, sanki edebiyat, kendini kurumsallıktan kurtarmayı becermek için, kendi olanaklı anarşisini bütünüyle ölçmek için, belli anlarda ya deliliği taklit etmeye ya da dahası tam anlamıyla delirmeye mecbur kalmış gibi."

Sayfa 42Kitabı okudu