Gizli Belgelerde Mustafa Kemal, Vahdettin ve Kurtuluş Savaşı
Salahi R. SonyelSözler ve Alıntılar
Yine bu sırada, Sakarya ırmağı dolaylarında kanlı bir boğuşma başlamıştı. Sekiz gün süren savaş sonunda Kemalist ordusu Yunan ordusuna büyük bir darbe indirmiş; 18.000’den çok savaşçı yitirmiş olan Konstantin’in ordusu Eylül ortalarında geri püskürtülmüştü. Bu yüce utkudan hiç de memnun kalmayanlar arasında Padişah Vahdettin'de vardı.
Sayfa 326 - Atatürk Araştırma MerkeziKitabı okudu
Padişah Vahdettin' de antlaşma koşullarını sert bulmuş, ama Sadrazam İzzet Paşa’nın Mondros’dan aldığı 27 Ekim 1918 tarihli iyimser telgrafın suretini kendisine göstermesi üzerine şöyle demişti:
‘Bu koşulları, ağır olmalarına karşın kabul edelim. Öyle tahmin ederim ki, İngiltere’nin Doğu’da asırlarca sürmekte olan dostluğu ve lütufkâr siyaseti değişmeyecektir. Biz onların müsamahasını daha sonra elde ederiz’.
Kemalist Türkiye’nin zaferi
Vahdettin ülkeden kaçtıktan bir süre sonra, birleşik bir Türkiye’yi temsil eden İsmet Paşa başkanlığındaki bir kurul, 20 Kasım 1922’de İsviçre’nin Lozan kentinde törenle açılan Lozan konferansına katılmış; konferansın 1923 yılı Şubat ayının ilk haftasına kadar süren birinci döneminde çetin bir mücadele vermişti. Konferans 5 Şubat’ta kesintiye uğrayarak ertelenmiş; diplomasi sahasında yapılan karşılıklı gayretler sonucunda, 23 Nisan 1923’de ikinci dönem oturumları başlamış; daha çetin bir mücadeleyle, sonuçta, 24 Temmuz 1923’de Lozan Antlaşması imzalanmıştı. Bu antlaşma, dünyanın her yanında Kemalist Türkiye’nin en yüce diplomatik zaferi olarak karşılanmıştı.
Atatürk Araştırma MerkeziKitabı okudu
15 Temmuz tarihli İngiliz gizli istihbarat raporuna göre, Ulusçuların eylemlerinden epeyi rahatsız olan Padişah, 25 Haziran’da Mustafa Kemal’e gönderdiği özel mektupta, onu, ülkenin ‘yüce çıkarlarını korumak’ amacıyla hükümet tarafından alınmış olan kararlara riayet ederek, ülkeyi felakete sürüklemekte olan ayrılık ve düşmanlığı sona erdirmeye; askeri güçlerini hükümetin emrine vermeye çağırmıştı.
Sayfa 235 - Atatürk Araştırma MerkeziKitabı okudu
İngiliz uşağı Damat Ferit
Ferit, antlaşmanın imzalanmasını kabullenmekle hem kendi yurduna hem insanlığa hizmet ettiğine; gerçekte başka çıkar yol olmadığına; bunu imzalamamanın karşılığının felaket olacağına inanıyordu. Bu konuyla ilgili olarak 26 Temmuz’da Robeck’le görüşürken Ulusçulara karşı savaşmak ve ülkede düzeni yeniden kurmak için İngiltere’nin yardımını istemişti. Antlaşmanın imzalanmasında göstermiş olduğu cesaretten ötürü onu kutlayan Robeck, antlaşma onaylanınca Türkiye’de düzenin yeniden kurulması için İngiltere’nin işbirliğinde bulunacağı yolunda Ferit’e güvence vermişti.
Sayfa 240 - Atatürk Araştırma MerkeziKitabı okudu
Kimler Kimlerle Beraber
Tuğamiral Richard Webb, 19 Ocak 1919’da İngiltere Dışişleri Bakanlığı Müsteşar yardımcılarından Sir Ronald Graham’a gönderdiği özel mektupta ataklıkla şöyle diyordu:
‘... Görünürde ülkeyi işgal etmediğimiz halde, şimdi valilerini atıyor veya görevlerinden uzaklaştırıyoruz; polislerini yönetiyor, basınlarını denetliyor, zindanlarına girerek Rum ve Ermeni tutukluları, işlemiş oldukları suçlara aldırmadan özgür bırakıyoruz. Demiryollarını sıkıca denetimimizde tutuyor ve istediğimiz her şeye el koyuyoruz. Politikamız, süngünün keskin ucuna dayanır. Halife elimizin altında bulundukça, İslam Dünyası üzerinde ek bir denetim aracına sahibiz. Bildiğiniz gibi, Padişah, bizi buraya yerleştirmeyi diliyor.’
Sayfa 36 - Atatürk Araştırma MerkeziKitabı okudu
YAŞA MUSTAFA KEMAL PAŞA YAŞA
Mustafa Kemal, Hey’et-i Temsiliye adına Bağlaşık temsilcilerine, Meclis Başkanlarına, ABD ve yansız devletlerin Dışişleri Bakanlarına çektiği telgraflarda bu işgali protesto etmiş; şunları eklemişti:
‘Bu son darbe, 20. yüzyılın uygarlık ve insanlığının kutsal saydığı bütün ilkelere, özgürlük, yurt ve ulus duygusu gibi bugünkü insan topluluklarının temeli olan bütün ilkelere indirilmiştir. Hiçbir güç bizi yaşama hakkımızdan yoksun bırakamaz’.
Sayfa 200 - Atatürk Araştırma MerkeziKitabı okudu