Psikanaliz pratik anlamda bilinç gücünün yüceltilmesini temsil ederken , tedavi anlamında, bilinçdışı bir güdüyü bilince aktarmak suretiyle nevrozu iyileştirmeyi vurgular; kültürel anlamda ise insanlık gelişiminin içinde bilincin muazzam şekilde genişlemesi olarak açıklanırken, bilimsel anlamda, tabiatı bakımından bilinçdışının kısmen tanınması ve bilinmesi olarak ele alınır.