Gerçek tarih, bir mum ışığı ile karanlık bir zindana girip, içindekileri araştırmaktır. O karanlığa projektörle girme imkanımız yoktur!
Ne var ki mumla dahi olsa, araştırmaya, görmeye mecburuz; ta ki bizden önceki olayları bilelim ve de o olaylar bize ibret olsunlar.
Allah şöyle emir buyuruyor:
"Andolsun, onların kıssalarını (tarihlerini) açıklamada salim akıl sahipleri için birer ibret vardır" (Yusuf Suresi, 111).