Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol

İnsan, Bir Makina

Julien Offray de la Mettrie

İnsan, Bir Makina Gönderileri

İnsan, Bir Makina kitaplarını, İnsan, Bir Makina sözleri ve alıntılarını, İnsan, Bir Makina yazarlarını, İnsan, Bir Makina yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Doğal yasayı nasıl tanımlayabiliriz? O bize, bir şeyin kendimize yapılmasını istemediğimiz için başkalarına da yapmamamızı öğreten bir duygudur. Bu ortak fikre bir de bu duygunun, türün olduğu kadar bireyin de selâmetini sağlayan bir çeşit korku veya kuşku olduğunu ilâve etmeme izin verin; çünkü belki de baş­kalarının parasına veya hayatına saygı duymamızın ne­deni sadece öz malımızı mülkümüzü, şerefimizi ve ken­dimizi korumaktır; tıpkı Tanrıyı sevmelerinin, bunca hayali erdemlere sarılmalarının tek nedeni, cehennem­den korkmaları olan bu Hristiyanlık İxion’lar gibi.
Biz kökenimizde bilge olmak için yaratılmadık: belki de organik yetilerimizin bir tür kötüye kullanılması nedeniyle ve yok yere filozof adıyla süslediği binlerce işe yaramaz adam besleyen Devlet sayesinde böy­le olduk. Doğa hepimizi mutlu olmamız için yarattı; evet, hepimizi, yerde sürünen solucanından bulutların arasında kaybolan kartala kadar. İşte bu nedenledir ki doğa, tüm hayvanlara, doğal yasadan, her hayvanın or­ganından normal koşullardaki ihtiyaca göre az veya çok bir pay vermiştir.
Reklam
İyilik yapmanın,verilen bir şeyi takdir etmenin, değerini bilmenin zevki öylesine büyüktür ki erdemi kendine huy edinmekte, yumuşak, insancıl, şefkatli, merhametli ve cömert (bu tek kelime tüm erdemleri kapsamaktadır) olmakta öylesine büyük bir haz vardır ki erdemli doğmamış olmak şanssızlığına uğrayan kişi benim nezdimde zaten yete­rince cezalandırılmıştır.
İnsan daha kıymetli bir kilden yoğrulmamıştır; doğa sadece mayasını çeşitlendirdiği tek bir hamur kullan­mıştır.
Alışkanlık zevkleri olduğu gibi pişmanlıkları da köreltir ve belki de boğar.
Kendisini kızdıran sahibini ısıran köpek hemen ardından pişman olmuş görünür; onun üzgün, kızgın, ortalıkta görünmeye cesaret edemez bir durum­da, aşağılanmış, sürünen bir tavırla suçunu kabullen­miş olduğunu görürüz. İnsafına terkedilmiş bir insanı, onun kendisine iyilik yaptığını anımsayarak, parçala­mak istemeyen bir arslanın hikâyesi bu konuda eşsiz bir örnek oluşturmaktadır. Keşke insan da iyilikler karşısında aynı minnet duygusunu ve insanlığa aynı saygıyı gösterebilse! Bu şekilde ne nankörlerden, ne in­san neslinin felâketi olan savaşlardan ne de doğal ya­sanın gerçek cellatlarından korkmamız için bir neden kalmazdı.
Reklam
Acaba sadece insanın, tüm diğer hayvan­ların dışında bırakıldığı bir ışınla aydınlatılmış oldu­ğuna bizi inandıracak bir deney var mıdır? Eğer böyle bir deney yoksa ne hayvanların ve hatta insanların içinde neler olup bittiğini ne de kendi varlığımızın içi­ni nelerin etkilediğini bilebiliriz. Düşündüğümüzü, piş­manlık duyduğumuzu biliriz: içten gelen ve çok özel bir duygu bizim bunu sürekli olarak anlamamızı sağlar; fakat başkasının pişmanlığını değerlendirmek için bu içimizdeki duygu yetersiz kalır; İşte bu yüzden diğer insanların sözlerine ya da aynı ruh durumunu, aynı iş­kenceleri duyduğumuz sırada kendimizde teşhis et­tiğimiz hissedilir ve dışsal imlere inanmamız gerekir.
Denildiğine göre insanda hayvanların kalbine işlenmemiş bir doğal yasa vardır: Kötülüğün ve iyiliğin bilinci.
Zekâ, güzellik, zenginlikler, asalet rastlantının çocukları olmakla birlik­te, beceriklilik, bilgi, erdem vd... gibi onların da bir değe­ri vardır. Doğanın bu en değerli yeteneklerle donatmış ol­duğu insanlar bunlardan yoksun olanlara acımalıdırlar, fakat üstünlüklerini kibirlenmeden ve bilinçli bir şekil­de duyabilirler. Akıllı bir insanın kendini aptal zannet­mekle güzel bir kadının kendini çirkin bulması kadar büyük bir gülünçlüğe düşer. Abartılmış bir alçak gönül­lülük, ki gerçekte ender rastlanılan bir kusurdur, doğa­ya karşı yapılan bir nankörlüktür.
Tıpkı düşüncelerini du­yuların zevklerine, eşsizliklerinden ve şehvetlerinden hiç bir tad alamadan, yöneltemiyeceği gibi; mekanik bir biçimde tasarladığı bir şey üzerinde, kendi başına yargı olmadığı takdirde, düşünemez.
267 öğeden 11 ile 20 arasındakiler gösteriliyor.