En Eski İslâm Ansiklopedisi 2. Cilt Gönderileri
En Eski İslâm Ansiklopedisi 2. Cilt kitaplarını, en eski İslâm Ansiklopedisi 2. Cilt sözleri ve alıntılarını, en eski İslâm Ansiklopedisi 2. Cilt yazarlarını, en eski İslâm Ansiklopedisi 2. Cilt yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Mecelle, akdi şu şekilde tarif etmiştir:
“Tarafeynin bir hususu iltizam ve taahhüt etmeleridir ki icap ve kabul irtibatından ibarettir” (md. 103). 104. maddede “in‘ikad”ın açıklanması ile tamamlanan bu tarif, Kadri Paşa’nın Mürşidü’l-ḥayrân’ında daha teknik olarak şu şekilde ifade edilmiştir: “Taraflardan birinden sâdır olan icabın ‘mevzû’da sonucu meydana gelecek şekilde karşı tarafın kabulü ile bağlanmasıdır” (md. 262).
Sayfa 251 - HAYREDDİN KARAMAN.
Sıhhat bakımından Akidler:
1. Sahih akidler
2. Fasid akidler (Hanefîler bunu da ikiye ayırarak a. bâtıl b. fâsid adını vermişlerdir)
Sayfa 252 - HAYREDDİN KARAMAN.
Geçerlilik zamanı bakımından Akidler:
a) Nâfiz akidler
b) Mevkuf akidler
Sayfa 252 - HAYREDDİN KARAMAN.
Bağlayıcılık bakımından Akidler:
a) Taraflar için bağlayıcı (lâzım) olup karşılıklı anlaşma ile geriye dönük olarak iptali mümkün olmayan akidler.
b) Taraflar için bağlayıcı olmakla birlikte karşılıklı rızâ ile feshi mümkün olan akidler.
c) Taraflardan yalnız biri için bağlayıcı olan akidler.
d) Her iki taraf için de bağlayıcı olmayan akidler.
Sayfa 252 - HAYREDDİN KARAMAN.
Mevzuun karşılığı bakımından Akidler:
a) İvazlı akidler; bunlar satım, kira gibi mevzuun karşılığı bulunan akidlerdir.
b) İvazsız akidler; bunlarda mevzuun karşılığı yoktur; hibe ve âriyet gibi.
c) Başı ve sonu farklı olanlar; borç akdinde ödeme talebine kadar ivazsız, ödeme talebinden itibaren ivazlı akid özelliği vardır.
Sayfa 252 - HAYREDDİN KARAMAN.
Ödeme (tazmin) sorumluluğu bakımından Akidler:
a) Ödeme sorumluluğu getiren akidler (ukudü’d-damân).
b) Emanet akidleri (ukudü’l-emânât).
c) Çifte vasıflı akidler.
Sayfa 252 - HAYREDDİN KARAMAN.
Gayesi bakımından Akidler:
a) Mal veya menfaat mülkiyetinin el değiştirmesi için yapılan akidler “temlik”;
b) Ortaklık gayesine yönelik akidler “şirket”;
c) Alacağı garanti altına almak için yapılan akidler “teminat”;
d) Fiil ve tasarrufta birinin yerini diğerinin alması maksadıyla yapılan akidler “temsil”;
e) Mevzuu korumaya yönelik akidler “muhafaza” akidleridir.
Sayfa 252 - HAYREDDİN KARAMAN.
Süreklilik bakımından Akidler:
a) Satım gibi akidler yapıldığı anda ifa ile son bulur ve “müddetsiz”dir.
b) Kira gibi akidler ise yapıldığı anda sona ermeyip ifası zaman aldığı için “müddetli”dir.
Sayfa 252 - HAYREDDİN KARAMAN.
İslâm hukukunda geniş bir akid yapma ve şart koşma hürriyeti vardır.
“Prensip olarak akid yapmak ve şart koşmak serbesttir; ancak nasların, kıyas ve icmâın yasakladığı, câiz görmediği akidler yapılamaz, şartlar ileri sürülemez”
Sayfa 252 - HAYREDDİN KARAMAN.
Hanefîler daha teknik bir yaklaşımla akid kavramından hareket etmişler ve buna göre icap-kabulün unsur (rükün), taraflar ve konunun kuruluş şartı, diğer vasıfların ise sıhhat şartı olduğu sonucuna varmışlardır.
Sayfa 252 - HAYREDDİN KARAMAN.
Unsur veya kuruluş şartlarının bulunmaması halinde akid bâtıl olur, bir akid olarak hukukî sonuç doğurmaz.
Sayfa 252 - HAYREDDİN KARAMAN.