Kürdistan'da Toplumsal Örgütlenmenin İlkeleri
Fredrik BarthSözler ve Alıntılar
Şêx ünvanı, sadece dini kutsiyet ol- çeğinde yüksek bir derece ifade ederken, Seyyidler bunu yap- tıkları işe temel olacak belli bir statü konumuna çevirirler. Başlarındaki yeşil sarıklarıyla, özellikle dikkat çeken bir tarz- da giyinerek köyden köye dolaşır; sürekli yanlarında taşıdık- ları eski kitaplardan geçmişe ve geleceğe dair anlatımlarda bu- lunurlar. Gittikleri köyün insanlarına şans muskaları, aşk muskaları ve hastalıkları iyileştirecek muskalar satarlar. An- cak, Seyyidler daha büyük kasabalarda yaşadıkları için köy öl- çeğinde görece düşük statülerin geçici sahipleri olarak düşü- nülebilirler
Sayfa 120Kitabı okudu
Kürt siyasal sistemleri, genel özellikleri itibariyle, Max We- ber'in "geleneksel sistem" olarak tanımladığı sistemlerle birçok şekilde örtüşür. Hiyerarşi içerisindeki siyasal konumlarda bulunan bireylerin uyması geréken kurallar karıuılaşmamış, bu kurallar geleneksel olarak tanımlanmıştır. "Bir geleneksel otorite sisteminin altında yatan düzen meşru olarak otoritele- rini kullanabilen bireylere ait statülerin bir sistemini tanım- lar." Makam kavramı gelişmemiştir: "Böylesi bir statü bir makamdan farklıdır. Bu statü, düzen bağlamında meşrulaşmamış herşey düzenin kapsamının dışındadır düşüncesi ile, spesifik olarak tanımlanmış güçleri içermez." "Böyle bir statüde bulu- nan kişi geleneksel düzene karşı hareket etmediği sürece... sadakat 'düzene' değil, kişisel olarak kendisinedir, onun sayesindedir".
Sayfa 67Kitabı okudu
Tuğla örücülerinin statüsü "toprak sahibinin arkadaşınınkinden" kuşkusuz daha düşüktür. Toprak sahibi ile olan ilişkilerine tuğla örücüleri olarak girmeleri, bu insanları daha yüksek statüdeki insanlara karşı evrensel olan bir itaat ilişkisi içine girmekten kurtaramaz. Statū farklarının açık bir şekilde görüldüğü durumlarda böylesi etraflı bir üstlük ve itaat ilişkisi ortaya çıkmakta; daha yüksek statů sahiplerinin kişisel hizmetlerine dair talepleri bile makul görülmektedir
Sayfa 64Kitabı okudu
Kürtler Fırat Nehrinin Kuzey Suriye'den geçtiği alanlardan başlayıp Türkiye üzerinden İran'daki Kirmanşah bölgesine doğru uzanan ve belkemiğini Zagros Dağlarının oluşturduğu hilal şeklindeki dağ silsilesi boyunca yerleşmişlerdir. Mezopotamya bozkırlarına doğru dağ etekleri boyunca yayılırlar; kuzeye ve doğuya doğru gidildikçe Kürt böl- gesi Ermenistan ve Azerbaycan bölgelerine karışır. Yaşadıkları alanların büyük bir kısmında, Kürtler toplam nüfusun sadece küçük bir bölümünü oluştururlar. Diğer taraftan, Güney Kürdistan hemen hemen tamamiyle Kürtlerin yerleştiği bir alan- dır
Sayfa 14Kitabı okudu
Baban yönetimi 1851 yılında yıkılınca, Osmanlı'nın hem yasal sistemi hem de memurları alanda daha sağlam bir konum elde ettiler. Bu durum geleneksel ilkelerin daha da parçalanmasına yol açtı; çünkü, yeni koşullar insanlara iki farklı sistemden, yerel örfi hukuk ile Osmanlı yasalarından, çıkarlarına uygun bir şekilde faydalanma olanaklarını sunmaktaydı. Bu koşullardan en derin şekilde etkilenen alan toprak kullanı- mı oldu. Herhangi bir şekilde kayıtlara geçmemiş bütün toprakların Osmanlı Sultanına ait olduğu ilan edildi
Sayfa 68Kitabı okudu