Din sadelikten uzaklaştıkça, hoca efendilerin diline cezbe ve cerbeze hakim oldukça, dinin muhtevası mucizelerle dolduruldukça fitne yayılıyordu, tarih bunun misalleriyle doluydu
Barış içinde yaşamasının sebebi Osmanlının gücüdür. Askerî, iktisadi ve kültürel gücüdür. Bir amansız hastalık mikrobu gibidir dinî ve etnik çatışma nüveleri. Toplumu zayıf yakaladığında yere serer. Osmanlı güçlü olduğu için yere serilmemiştir yüzyıllarca