Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol

Uzay - Zaman - Madde

Metafizik Dersleri

Henri Bergson

En Yeni Metafizik Dersleri Sözleri ve Alıntıları

En Yeni Metafizik Dersleri sözleri ve alıntılarını, en yeni Metafizik Dersleri kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Zihnimiz bu çeşitliliğe önce uzay ve zaman formlarını, ardından da müdrikenin kategorilerini tatbik ederek deneyimi yani nedenler ve sonuçlarla örülmüş, uzay ve zamanda cereyan eden sistemi, durağan yasalara tâbi bir doğayı meydana getirir.
Özet olarak söylemek gerekirse deneyim sadece kendi iç farklarından dolayı birbirleri içinde eritmenin bizim için imkânsız olacağı bir şekilde verili bulunan eş zamanlı unsurları yan yana yerleştirme zorunluluğunu açıklayabilir.
Reklam
Eğer maddi nesneye dair bildiğimiz şey sadece tecrübe ettiğimiz duyumlar ise, nesneyi bir duyumlar koleksiyonu olarak tanımlayabilmeliyiz... Nitekim bu S. Mill'in anladığı idealizmdir ve şu şekilde özetlenmiştir: Bir cisim mümkün ya da mevcut duyumlar kümelenmesine indirgenen şeydir.
Bu düşüncenin hazır bulunduğu ve belki de bu düşüncenin kendisine verdiği rüyada düşünceden bağımsızmış gibi yaşadığı ve ondan bağımsızmış gibi tesirde bulunduğu görülen varlıklar vuku bulur, fakat bunlar düşüncenin haricinde bir hiçtir. İşte kendi kendisiyle, mutlak ve tam idealizmle neticelenen idealizmin geldiği nokta budur.
...tüm insanların zihninde duyumları ayrıştırma(distinguer) ve yan yana koyma(juxtaposter) temayülü vardır... bu ayrıştırma ve yan yana koymanın ilkesi olan uzay, a priori olarak verilidir... zira onun başka hiçbir fikir ile yaratılamayacağı söylenebilir.
Mesela fizikçi, maddenin özelliklerini inceler, bizatihi maddenin kendisinin neye dayandığı sorusunu sormaz... Doğa bilimci yaşamı mikroskobunun camında hiçbir zaman keşfetmemiştir ve hiçbir zaman da keşfedemeyecektir, orada sadece ve sadece yaşamın yansımalarını görecektir... Aslında hiçbir özel bilim, tezahürü, fenomeni, zuhur edeni aşamaz. İşte, metafiziğin de konusu fenomeni aşmak, fenomenin arkasında olanı aramaktır.
Reklam
Fichte'ye göre Ben, biri bilinçli diğeri bilinçsiz olmak üzere ideal olarak ikiye bölünebilir. Benin bilinçli kısmı, form ve kategorileri görünün çeşitliliğine tatbik eden kısımdır. Diğer kısmı yani bilinçsiz kısmı ise görünün çeşitliliğini yani bilinçli aklın icra ettiği maddeyi yaratan kısımdır. Yani doğa ve düşünce bir ve aynı varlığın, bir ve aynı Benin iki veçhesidir sadece. Bu Ben, kendini geliştirmesi bakımından görünün içeriğini/maddesini yaratır. Bizatihi kendi bilgisini edinmesi yani formlara ve kategorilere girmesi bakımından deneyimi yaratıp dış dünya algısını ortaya çıkarır.
Sayfa 62 - Madde/KindleKitabı okudu
Mekanizmin hatası, çoğu insan için asli olan, deneyimin maddesini ihmal etmekti, algımızın gördüğü kadarıyla öznel tarafa, yani duyuma hiç önem vermemekti. Mekanizmin hatası evrenden sadece değişim ve ardışıklıkların düzenini çekmek, hiçlikten gelemeyecek ve bal gibi de gerçek şeyler olan bu duyumlarla, ruh halleriyle, art arda gelen şeylerle iştigal etmemekti.
Sayfa 69 - Madde/KindleKitabı okudu
Mekanist, doğanın geometrik yüzüyle meşgul olur, bu bir nicelik felsefesidir. Dinamizm ise daha ziyade seyirlik [pittoresque] yüzüyle, yani duyum kısmıyla meşgul olur, bu ise bir nitelik felsefesidir. Nitekim mekanizm ve dinamizm, hem idealizm hem de realizmdir. Zira maddenin özüne dair her kavrayış, maddeye zihinden bağımsız bir varlık atfetmesi bakımından realisttir, algıdan gelen şeyi bize bağlı, öznel, aldatıcı olarak feda etmesi bakımından ise idealisttir. Bahsi geçen konular; eğer mekanist hipotezin içindeysek nitelik, dinamist hipotezin içindeysek de duyumların koordinasyonudur.
Sayfa 65 - Madde/KindleKitabı okudu
Kant'a göre doğanın akışının kurallılığı, fenomenlerin periyodikliği, fizik yasalarının durağanlığı bizim eserimiz olmuş olur. Deneyimi yaratan biziz, ya da en azından deneyimimizin formudur, bunu da zihnin yasalarını bize temin edilen içeriğe/maddeye dayatarak yapar. Bırakın dış dünyanın mutlak gerçekliğine tanıklık etme meselesini, doğanın akışının kurallılığı ve nedensel bağıntının zorunluluğu bile ancak müdrikenin eseri olabilir.
Sayfa 61 - Madde/KindleKitabı okudu
158 öğeden 1 ile 10 arasındakiler gösteriliyor.