Mevlevi Adab ve Erkanı
Abdülbaki GölpınarlıEn Eski Mevlevi Adab ve Erkanı Sözleri ve Alıntıları
En Eski Mevlevi Adab ve Erkanı sözleri ve alıntılarını, en eski Mevlevi Adab ve Erkanı kitap alıntılarını, etkileyici sözleri 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Agâh ol
Aklını başına al, kendine gel, düşün ve anla anlamlarına gelir.
Uyuyan kimseyi de uyandırırken, bu söz kullanılır, ürkütmemek için yavaşça yatağının yanına gidilir, yastığma hafifçe el ucuyle vurulur, gene yavaşça, âgâh o l erenler denir.
Allah derdini arttırsın
Mevlevîlerde derd, aşk derdidir gerçeğe ulaşma derdidir.
Bu bakımdan, her hangi bir nev-niyâz bu maddeye bakım aşka, cezibeye dair bir tezahürde bulunur, ağlar, yanar, yakılırsa, dedesi, yahut şeyhi, yahut ta ululardan, bu hâli gören biri, sâlike bu cümleyle duâ eder.
Mevlevîlikte, her şeye cezbe ve aşkla ulaşıldığı kanaati vardır.
Aşk olmayınca meşk olmaz atasözü, Mevlevînin her işinde kılavuzudur.
Bu bakımdan aşkolsun sözü, birçok yerlerde kullanılır.
Dergâha, yahut birinin evine giden bir Mevlevi, oturunca, ev sahibi, Mevlevi’ye aşkolsun der.
Mevlevi, buna karşılık, niyâz secdesi eder yâni oturduğu yerde, yere ellerini koyup yeri öper.
Su, çay, şerbet gibi bir şey içen kişiye aşk olsun denir..
O da, eyvallah sözüyle baş keserek karşılık verir.
Yemek yiyene de ayni söz kullanılır.
Aşkolsun sözüne karşılık Aşkın cemâl olsun denmesi, bu söze muhâtap olanın, Cemâlin nûr olsun demesi, buna karşılık da, Nû- rûn alâ nûr olsun, karşılığını alması, Bektaşîlikte vardır ve bâzı Bektaşî meşrepli Mevlevîlere de geçmiştir.
Aşk u niyâz
Selâm yerine kullanılır.
Birisine selâm yollanır, yahut mektupta selâm yazılırken, «Aşk u niyâz ederiz» denir.
Hâl - hâtır sorulunca da, Nasılsınız? Diyene, Aşk u niyâz ederiz diye mukabele edilir.
Diğer tasavvuf yolların da da vardır; fakat Mevlevilerde olduğu kadar umumi değildir.
Şunu da hatırlatalım ki bir Mevlevi, söz arasında «ederim, yaparım, gelirim, gelmem gibi birinci şahsı kullanamaz; çünkü bu,
bir benlik ifadesidir.
Bunun yerine, ederiz, yaparız, geliriz, gelemeyiz gibi cem i’ sığası kullanır.
Aşkolsun diye Aşk vermek, bu söze muhatap olmaya, Aşk almak denir.
Meselâ, bir yere gidip hatır sorulması,
ona cevap veriliş anlatılırken filân zâta gittik; aşk verdiler, aşk aldık tarzında bir cümle kullanılır.
Bahariye Mevlevihanesi dervişlerinden rahmetli Hakkı Dede, semâ’ ederken öyle bir vecit hâline gelirdi ki, selâmbaşını bile duymazdı. Sakalından süzülen gözyaşları, deste-gülünü yıkardı. Semâî başı, yanına yaklaşarak ayağını vurur, selâmbaşını ihtâr ederdi de, Hakkı Dede, bunu bile duymazdı. Nihayet Hakkı Dede’ye sarılır. Hakkı Dede, birkaç çark da ona attırır, hıçkırıklar içinde, ancak o vakit kendine gelir, dururdu.
Sayfa 89
Renkli Tennûreler
Deste-gül ve tennûrenin rengi, umûmiyetle beyazdır. Fakat çocukların ve gençlerin tennureleri, krem, kavuniçi, pembe, yeşil ve bordo renginde de olur. Renkli tennûre giyenler, semâ’-hânenin ortasına alındığı, kenar halkada da yalnız beyaz tennureler bulunduğu takdirde, pek güzel bir renk armonisi meydana gelir. Hacı Vesim Paşa’nın tablosunda, renkli tennûreler de görünmektedir.
Sayfa 99
Aşk u niyâz
Selâm yerine kullanılır. Birisine selâm yollanır, yahut mektupta selâm yazılırken, «Aşk u niyâz ederiz» denir. Hâl - hâtır sorulunca da, «Nasılsınız? Diyene, «Aşk u niyâz ederiz» diye mukabele edilir. Diğer tasavvuf yolların da da vardır; fakat Mevlevilerde olduğu kadar umumi değildir. Şunu da hatırlatalım ki bir Mevlevi, söz arasında «ederim, yaparım, gelirim, gelmem» gibi birinci şahsı kullanamaz; çünkü bu, bir benlik ifadesidir. Bunun yerine, «ederiz, yaparız, geliriz, gelemeyiz» gibi cem i’ sığası kullanır. Aşkolsun diye «Aşk vermek», bu söze muhatap olmaya, «Aşk almak» denir. Meselâ, bir yere gidip hatır sorulması, ona cevap veriliş anlatılırken «filân zâta gittik; aşk verdiler, aşk aldık» tarzında bir cümle kullanılır.
Sayfa 7